GANDHI ANI RAJKARONN

*IVO DA CONCEIÇÃO SOUZA

Mahatma Gandhi mhollyar vhoddantlo vhodd fuddari. Tannem Bharatacho mog kelo ani amkam boro rosto dakhoylo. Khoreponninch to ek "vhodd otmo" (MAHATMA).

Yeka prarthnnik mellavyak razangnnyant vetona, Janerache 30ver, 1948 vorsa, Gandhi "kallzancho yekchar" astolo mhonnun ravtalo, ponn Nathuram' Vinayak GODSE-hachya hatank hat lavun, mumurkho hansun ani axirvad ghalun, to bondukachya ('pistol'-achya) farak sampoddlo ani, him utram ontthanr haddun: "Oh! Deva" ("Eh Ram!"), oxem mhonnlam mhonn khatri na), to hya sonvsarak ontorlo. Mathuram' Godse, 35 vorsancho, Punyam Hindu Mahasabha-chya "Agrani" satollya-potracho sompadpi, aplea kallzant rag ghevn aslo, kityak Gandhin Muslimancher koslich xittkavnni va hok'kan magop (demand) korunk na. Gandhi ekcharakhatir vaurtalo, taka gullmell naka aslo.

Ten'nachya Bharatachya Prodhan-Montryan, Ponddit Jawaharlal Motilal Nehru-n, akaxvannicher raxttrak khobor diun, oxem mhonnlem: "Amchya jivi­tantlo uzvadd palovn gelo ani sorv svater kallokh asa. Tum'kam kitem ani koxem sangchem, hem makach kollona. Amcho priyall fuddari, BAPU, oxem ami taka pachartat, amchya raxttracho bap, amche modim na. Ghoddye oxem mhonnlyar hanv chuktam. Toripunn amim taka itlim vorsam pollela, toxem dusrim polleunk xokonant. Ami tachexim bud'dh vo buzvonn gheunk dhanvim vechenant. Ho ek dhar­unn-bhrankull dhopko mhaka ani kruttamni lokak hya desant. Ho dhopko bud'dhin unno korum nozo".

"Uzvadd palovlo, hanvem mhonnlam, ponn hanv chuktalom. Kityak hya desant porzolltalo, to uzvadd bextto-sadho nhoy aslo. Itlim vorsam hya desant porzoll dila, hoch uzvadd anek vorsam desak vatt dakhoytolo; ani hozar vorsam uprant to uzvadd hya desant ozuni druxttipoddtolo, ani sonvsarak to druxttipoddtolo ani puskoll kallzank to buzvonn ditolo".

Mahatma Gandhicho sondex az meren amchya kananr sadta. Amkam udorgotichya ani xantichya rostyar vhorunk, tachi amkam ozuni goroz. Zaityo futti amche modim poddtat, khoro-niz ekchar amche modim na. Boxttachar vosta, kallo bazar choddla, margay vaddlya.

Otubrache 2rer, 1869, lhan Porbandar pradesant to zolmak aylo. Karam'chand Gandhi and Putlibai tachim avoybapuy. Mohandas Karamchand Gandhi soglyam-on dhaktto put. To Porbandar vaddhlo. To sodanch lhanponninch thavn sotachya mogacho. To Kasturbay, Gokuldas Makanji, hya vikrekarache dhuve lagim logn zalo. Taka Inglandak vochunk sondh gavli. Thoym tachem jivit bhov moskil-kotthin zalem, kityak soglench atvem--lok, ghoram, jivitachi pod'dot, bhas, jevonn-khann, nhesop. Taka ghorcho ugddas yetalo. Ponn to thoynsor xiklo. Uprant to Bharatant portun aylo.

Mumbay pavo-na-fudde, taka aple avoychea mornnachi khobor mell'li. Vhodd dhopko tacher boslo. Mumbay aplo vokilacho vavr tannem suru kelo. Ponn sobhemazar ulovnk taka kotthin-moskil lagtalem. Ten'na tannem ho vavr soddhun dilo. Uprant taka Dokxin Afrikek vochunk ani vokil koso Bharati karkhunna khatir vavrunk suyog mell'lo. Durban pavlya uprant, 1893 vorsa, taka rongacho prosn (kull-katicho bhed: racism) asa mhonn som'zolem. Aplo vavr sompoytoch, tannem aplya desbhavbhoynnam khatir vavr korunk nirnnoy ghetlo. Bharatyank te kikont kortale ani "coolies" mhonnun pachartale (Gandhik "the coolie barrister" vo 'kuli-vokil' mhonnun opmanaytalet).

Ponn tannem xantichya hatyaramni zoyt vhelem ani Bharatant suttkekhatir vavrunk portun aylo. Zatkaticho bhed poysavunk taka bhorpur tras poddle. Sudrank "Devachim bhurgim" (vo HARIJAN) mhonnun to pacharunk laglo ("Harijan"-acher to apli totvam vistartalo). To svosth upayamni Inglez Serkaracher vavrunk laglo. Taka Hindu ani Muslim' loka modim yekchar zay aslo. Upas korun to zoyt vhorunk sodtalo. Bharatache kuddke korunk to sodhinaslo. Ponn Nathuram' Godse-n Janerache 30ver, 1948 vorsa, tacho jivprann kaddhlo. Kityak zayt? Mullvadi tache patthlyan aslet. Taka jivexim marpak sat (vo dha) pavtthim proyotn kelyat. Panchgani 1944 vorsa, Nathuram' Godse-n chaku gheun tacho jiv kaddunk proyotn kelo, ponn Mhableshwar-achya umedvaran to kaddun ghetlo. Janerache 20ver, 1948 vorsa, Madanlal Pawa-n tacher 'bomb' uddoylo, ponn to chuklo. Suttkekhatir to bharim vaurlo. "Divide et impera" ('doxim kor ani rajya choloy', he Inglezanche pod'doticher to add zhuzlo. Dandi mittha-koracher add tannem somp kelo. Jalianwala Baug maramaricher (grenocide) add tannem ulo ubarlo.

Rajki zhuzant poryant taka dharmik totvam ani mulyam aslim: taka otmik suttka zay asli. Dusryam khatir vavrunk, aplya raxttrakhatir vavrunk mhollyar dharmik hetu. Dhormavinnem rajkaronn mhellem zata, oxem to mhonntalo. Deva ani Sota khatir to vavrunk sodhtalo. Aplya raxttra vo desbhavbhoynnam khatir vavrunk mhollyar Deva ani Sota khatir vavrunk, oxem to som'zotalo. Rajkarnna vorvim Svorginchem Raj amim sthapunk zai, oxem to xikoytalo (YOUNG INDIA, Junache 18ver, 1925 vorsa).

Sotacho soroll sodpi to, hya khatir broxttacharak ani fottingponnak tachya jivitant zago naxil'lo. Svorginchem Rajya ani Bharatachi suttka oslya holkya-ollxik upayamni amkam mellonant, oxem to mhonntalo. Oslya sotachya mogak lagun to rajki mollar bhitor sorlolo ani xevttak poryant bharim zhuzlo. Taka Devachem mukhamoll polleunk zay aslem, MOKSHA (taronn vo otmik suttka) taka zay asli.

Amcho des khoym pavla zayt? Hyach disamni kitem ghoddta zayt? Broxttachar asun amcho Bharatiya des kodinch sufoll ani sukhest zaunchona. Rajkarnna ani dhorma modem vivid asunk favona, kityak dhorm amkam ektthaym korunk favo, mogachim ani ekcharachim mulyam ani totvam diunk favo. Amche rajkarnnar projecho faydo ghetat ani apnnakoch gres­tkay-dhovlot, bhangar-xrungar punzaytat. Tanchem rajki karya mhollyar "prosperity politics" (aplim bolsam bhorunk rajkaronn, "Swiss bank"-ani poyxe kruttamni komaunk). Projecho vikas korunk tankam poddunk na, ponn aplo labh-apsvarth te sodtat. Dhormacho chukicho upyog-vapor te kortat. Dhormachya nanvan apnnakoch motam te jhikun ghetat ani projek fosoytat. Amchya Bharatant ani Goyeantoy oslench odruxtt bhitor sorlam. Broxttachar, fottingponn, durbollanchi pillnnuk amchya rajkarnnant asum noye. Dhorm amkam Devacho ani mon'xancho khoro-niz mog xikoyta. Dhorma vorvim amchem rajkaronn sudhraunk zay. Projechem raj "choranchem raj" zaunk favona. Choryo-krimi, broxttachar, bholatkar, khun, gungi vokhdam choddot-vaddhot asat. Amchya Goyant surokxa na. Amchem poryovoronn padd zayt veta. Amchi sonvskruthay chukichi zayt veta.

Mhatma Gandhichya mornnacho utsov ami kortat, ponn tachi dekh ami visortat. To soglyank, projek ani rajki fuddaryank, nomunno zaunk zay. Amkam saf-suf rajkaronn zay, amche kocherimni mandavoll yeunk zay, amche projek boro rosto dakhounk zay, amchya tornnya-dhakttyank ritrovis ani nitt margdorxonn xikounk zay. Amim hya vorsa Bharatache Svotontrayechya ani Goynchya Muktichya disa kitem manoylam zayt? Gandhiji Mhatmyan amkam uzvaddacho rosto dakhovncho ani amkam yeka-monachim, yeka-kallzachim korchim, he amche anvdde, hinch amchim prarthnnam!















Reply via email to