Το Gospel Επιμέλεια : Σάκης Μουχταρίδης
Από όλα τα είδη λαϊκής μουσικής της Αμερικής, το gospel παραμένει με διαφορά το πιο διαδεδομένο σε όλες τις αγγλόφωνες περιοχές του πλανήτη, που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει ένα πλήθος λευκών και μαύρων μουσικών σε κάθε εποχή και γωνιά του πλανήτη, από τον Dvorak έως τον Michael Jackson και τον Mick Jagger. Το gospel τραγουδιέται σήμερα σε σπίτια, σχολεία, εκκλησίες, αίθουσες συναυλιών, φεστιβάλ, γήπεδα, τηλεόραση και ραδιόφωνο, αποτελώντας έτσι αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι του βορειοαμερικανικού πολιτισμού. Οι ρίζες του gospel βρίσκονται φυσικά στην Αφρική. Ολόκληρη η Αφρικανική μουσική παράδοση πριν από 3-4 αιώνες, ήταν εξ' ορισμού θρησκευτική. Σε αντίθεση με τους λευκούς ευρωπαίους που ταυτόχρονα με τη θρησκευτική μουσική τους τραγουδούσαν για τον έρωτα, τον πόλεμο ή για το κρασί (κοσμική μουσική), οι αφρικανοί είχαν συνδέσει τη μουσική τους παράδοση με μια θεματολογία, που αν και οριζόταν από την καθημερινότητά τους (γονιμότητα, γεωργία, κυνήγι, πόλεμος), περνούσε πάντα μέσα από την πνευματική και θρησκευτική τους κοσμοαντίληψη. Κύριο χαρακτηριστικό της αφρικανικής μουσικής, που σύντομα διαδόθηκε σχεδόν παντού, ήταν η μορφή ερώτησης-απάντησης, όπου ο κορυφαίος τραγουδά ένα στίχο και ο χορός τον επαναλαμβάνει. Η μορφή αυτή άλλωστε, έδινε την ευκαιρία στους αναλφάβητους μαύρους να έρθουν σε άμεση επαφή με τα ιερά κείμενα. Υπό το φόβο της συσπείρωσης και της εξέγερσης, οι λευκοί ιδιοκτήτες σκλάβων του Νότου δεν επέτρεπαν τη χρήση παραδοσιακών αφρικανικών μουσικών οργάνων, όπως τα τύμπανα, στις εκκλησίες των μαύρων. Έτσι αυτοί στράφηκαν προς τη χρήση της φωνής και αργότερα των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων (πιάνο, αρμόνιο κλπ), ενώ ταυτόχρονα κωδικοποίησαν τη γλώσσα τους ώστε να κρατούν ζωντανή την ελπίδα για ελευθερία χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό από τους λευκούς αφέντες τους. Για παράδειγμα, όταν τραγουδούσαν ".back to home.", δεν εννοούσαν το σπίτι τους ή τον χαμένο παράδεισο, αλλά μάλλον την ελευθερία τους. Η ιδιότυπη αργκό των μαύρων της Αμερικής έχει τις ρίζες της σε αυτήν ακριβώς την περίοδο. Παρά τη χειραφέτησή των σκλάβων και τη σχετική νομοθετική ρύθμιση, ο ρατσισμός ενάντια στο μαύρο χρώμα δεν εξαλείφθηκε ποτέ στην αμερικανική (και όχι μόνο) ήπειρο. Έτσι, η εκκλησία ήταν το μοναδικό καταφύγιο όπου οι μαύροι μπορούσαν να συναντηθούν και να ξεφύγουν για λίγο από την ασφυκτική επιτήρηση των λευκών. Συχνά λοιπόν, ο πολιτικός ρόλος των εκκλησιών υπερέβαινε τον θρησκευτικό τους. Ο όρος gospel δεν χρησιμοποιήθηκε παρά λίγο πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέχρι τότε, η μουσική που ακουγόταν στις εκκλησίες των μαύρων λεγόταν anthem, spiritual ή jubilees. Η μεγάλη και απότομη αλλαγή στη θρησκευτική μουσική των μαύρων, έγινε ταυτόχρονα με τη χειραφέτηση και τη μεγάλη φυγή τους από τον αγροτικό νότο προς το βιομηχανικό βορρά, μετά τη δεκαετία του 1870. Η στενότερη συνύπαρξη λευκών και μαύρων στο αστικό περιβάλλον, είχε ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή μουσικών μεθόδων και πρακτικών. Σημαντικός ήταν ο ρόλος των minstrels, τα οποία ήταν θεατρικές μουσικές επιθεωρήσεις όπου οι λευκοί βάφονταν μαύροι και, παίζοντας τη μουσική των μαύρων αγροτών του νότου, γελοιοποιούσαν την καθημερινή τους συμπεριφορά, υπονοώντας έτσι την λευκή «ανωτερότητα». Παρά το έντονα ρατσιστικό τους περιεχόμενο, τα minstrels αγαπήθηκαν και παίχθηκαν ακόμη και από τους μαύρους του βορρά (!), ενώ διέδωσαν ταχύτατα την μουσική του νότου στις βόρειες πολιτείες. Στο τέλος του αιώνα και μετά την αναζωπύρωση του ρατσισμού στο νότο (αποτέλεσμα του εμφύλιου πολέμου), τα minstrels άρχισαν να εγκαταλείπονται, δίνοντας τις βάσεις για τη νέα μορφή μουσικού θεάτρου της Αμερικής που σήμερα τη γνωρίζουμε ως musical. Το φαινόμενο minstrel και η αυτογελοιοποίηση των περιφερόμενων μαύρων καλλιτεχνών, καλλιέργησαν τον στερεότυπο του μαύρου μουσικού κλόουν-διασκεδαστή των λευκών, που έτσι ένοιωθε μεγαλύτερη ασφάλεια αφού γινόταν περισσότερο αποδεκτός από αυτούς. Μέσα στους ναούς, οι πιστοί και οι κήρυκες περιέρχονται σε έκσταση και τραγουδούν, ενώ επιφωνήματα, ευχές και επιδοκιμασίες ακούγονται από το εκκλησίασμα. Οι Πεντηκοστιανές κυρίως εκκλησίες, ακολουθώντας την επιταγή του Ψαλμού 150 της Παλαιάς Διαθήκης "πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον", "εν ψαλτηρίω και κιθάρα", "εν χορδαίς και οργάνω", επέτρεψαν την χρήση μουσικών οργάνων στις εκκλησίες τους, όπως το ντέφι, το πιάνο, το εκκλησιαστικό όργανο, το μπάντζο, η κιθάρα κ.ά. Λουθηρανικοί χορωδιακοί ύμνοι και ψαλμοί υπήρξαν οι σπουδαιότερες μουσικές εκφράσεις που οι μαύροι αφομοίωσαν και ανέπλασαν. Aπό εκεί γεννήθηκαν τα σπιρίτσουαλς και τα γκόσπελ ως επέκταση αυτών. Tραγουδισμένα a capella (χωρίς μουσική συνοδεία) ή και με τη βοήθεια μουσικών οργάνων, χορωδίες μέσα στις εκκλησίες, περιπλανώμενοι τραγουδιστές (Mπλάιντ Γουίλι Tζόνσον), σολίστ και των δύο φύλων (Mαχάλια Tζάκσον, Tζέιμς Kλίβελαντ) και ιεροκήρυκες (αιδεσιμώτατος Tζ. M. Γκέιτς) κάνουν συνεχείς αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη και παραλληλίζουν το πεπρωμένο των Eβραίων της Aιγύπτου με εκείνο των μαύρων των HΠΑ. Γκόσπελ Τόπος γέννησης: 1870, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Μουσικά όργανα: Φωνή, πιάνο, χάλκινα πνευστά, ντραμς, ακουστική κιθάρα, όργανο Συναφή Είδη: Τζαζ Είδη Με τον όρο Γκόσπελ (gospel=ευαγγέλιο) αναφερόμαστε στη μουσική των μαύρων της Αμερικής, η οποία προήλθε από την παράδοση της εκκλησιαστικής λειτουργίας προτεσταντικών εκκλησιών και αναπτύχθηκε γύρω στα 1870, με σαφείς μουσικές επιρροές από τα σπιρίτσουαλς και τα μπλουζ. Χαρακτηριστικό της μουσικής γκόσπελ είναι οι εκφραστικοί αυτοσχεδιασμοί σε στιλ ρετσιτατίβο (είδος μουσικής απαγγελίας), το μελισματικό τραγούδι και η πληθωρική εκφραστικότητα. ` Μουσικά δείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] "Amen", by Samuel Tolbert "Bless The Lord", by Anderson T. Dailey, Andrea Crouch Πατήστε εδώ να ακούσετε γκόσπελ τραγούδια: Chicago mass choir:τίτλος:hold on: https://www.youtube.com/watch?v=fEP9RBE7bQY Lemmey battles sings with Chicago choir:Τίτλος:singing holy ghost: https://www.youtube.com/watch?v=TIa1d6F2LTE Γιώργος ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ __________ Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο επισκεφθείτε το http://www.isobitis.com ______________
