Πώς δημιουργήθηκαν οι ολιγάρχες στη Ρωσία
Πώς δημιουργήθηκαν οι ολιγάρχες στη Ρωσία
Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης
Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο
Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) και για τη δημιουργία φέτος του
νέου Ταμείου Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας. Πρέπει να πωληθούν ή να
δοθούν για αξιοποίηση εταιρείες ή ακίνητα του Δημοσίου σε εγχώριους ή ξένους
επενδυτές; Μήπως είναι καλύτερα να διατηρηθούν σε κρατικό έλεγχο; Αν πωληθούν
αργότερα, όταν θα βγούμε από την ύφεση που έχει επιφέρει η οικονομική κρίση η
οποία έχει κάνει να χάσουν οι περιουσίες της χώρας μεγάλο κομμάτι από την
υπεραξία τους, μήπως τότε πετύχουμε καλύτερες τιμές; Αξίζει σε αυτό το σημείο
να δούμε την άποψη της Naomi Klein στο βιβλίο της «Το δόγμα του σοκ», η οποία
αναφέρει στο πώς πωλήθηκε η δημόσια περιουσία στη Ρωσία του Γέλτσιν.
Γέλτσιν, ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας
Τον Μπόρις Γέλτσιν τον γνωρίσαμε στις 19 Αυγούστου 1991, όταν
ανεβασμένος σε άρμα παρουσιάστηκε ως υπερασπιστής της νεοσύστατης δημοκρατίας
στη Ρωσία. Μέχρι τότε ήταν πρόεδρος της Ρωσικής Δημοκρατίας, ενώ ο Γκορμπατσόφ
ήταν ο ηγέτης όλης της Σοβιετικής Ένωσης. Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος
εκείνη τη μέρα του Αυγούστου του 1991 επιτάχυνε τις εξελίξεις. Ο Γέλτσιν
συμμάχησε με τους προέδρους της Ουκρανίας και Λευκορωσίας και διέλυσαν την
πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση.
Άρχισε τότε να γίνεται προσπάθεια να ξαναπάρει μπρος η κατεστραμμένη
ρωσική οικονομία. Το 67% των Ρώσων ήθελε τη δημιουργία αυτοδιαχειριζόμενων
επιχειρήσεων, ενώ το 79% θεωρούσε βασική υποχρέωση του νέου κράτους τη
διασφάλιση της πλήρους απασχόλησης. Σύμφωνα με τον τότε δήμαρχο Μόσχας Γαβριήλ
Ποπόφ, όπως αναφέρει στο βιβλίο της η Ν. Klein, ο τερματισμός του αποτυχημένου
συστήματος της κεντρικά ελεγχόμενης οικονομίας θα μπορούσε να γίνει με 2
τρόπους: είτε με το μοίρασμα της δημόσιας περιουσίας σε όλα τα μέλη της
κοινωνίας είτε να δοθεί στα κομματικά στελέχη. Ο Γέλτσιν επέλεξε τον δεύτερο
τρόπο. Μάλιστα ζήτησε και πήρε από το ρωσικό κοινοβούλιο για ένα χρόνο έκτακτες
εξουσίες ώστε να εκδίδει νόμους χωρίς να είναι απαραίτητο να ψηφίζονται στο
κοινοβούλιο και έτσι να αναμορφωθεί γρήγορα η οικονομία της χώρας.
ο Γέλτσιν πάνω στο άρμα προστατεύοντας το κοινοβούλιο
Ο Γεγκόρ Γκαϊντάρ ήταν επικεφαλής της ομάδας που μαζί με αμερικανούς
συμβούλους συνέταξαν τα διατάγματα των ιδιωτικοποιήσεων, την ίδρυση του
χρηματιστηρίου της Μόσχας και τη δημιουργία της ρωσικής αγοράς αμοιβαίων
κεφαλαίων. Μετά την κατάργηση της διατίμησης είχε ως στόχο σε πρώτη φάση να
πωληθούν 225.000 κρατικές επιχειρήσεις σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα
(οικονομική θεραπεία-σοκ), ώστε να μην προλάβει κανείς να αντιδράσει! Ένας από
τους συμβούλους εξηγεί, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, ότι «η πιο ευνοϊκή
κατάσταση για τις μεταρρυθμίσεις είναι ένας κουρασμένος πληθυσμός,
εξαντλημένος…». Στο ίδιο βιβλίο ο οικονομολόγος Στίγκλιτζ αναφέρει μεταξύ άλλων
ότι μπορούν να γίνουν «αλλαγές προτού ο πληθυσμός προλάβει να οργανωθεί για να
προστατέψει τα προϋπάρχοντα συμφέροντά του».
Το λεγόμενο «δόγμα του σοκ» άρχισε να εφαρμόζεται στη Ρωσία και
προκάλεσε υποτίμηση του νομίσματος με αποτέλεσμα εκατομμύρια Ρώσοι να χάσουν σε
μια νύχτα τις αποταμιεύσεις τους, εκατομμύρια εργαζόμενοι να μένουν απλήρωτοι
για πολλούς μήνες, το 1/3 του πληθυσμού να είναι κάτω από το όριο της φτώχειας
και να αναγκάζονται να πουλούν στο δρόμο προσωπικά τους αντικείμενα για τα προς
το ζην.
Το Ρωσικό κοινοβούλιο βομβαρδισμένο
Το Ρωσικό Κοινοβούλιο αντέδρασε ψηφίζοντας την ανάκληση των έκτακτων
εξουσιών του Προέδρου, αλλά σε αντίποινα ο Γέλτσιν κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση
έκτακτης ανάγκης. Το Κοινοβούλιο ψηφίζει προϋπολογισμό χωρίς να λαμβάνει υπόψη
τις μεταρρυθμίσεις του ΔΝΤ. Ο Γέλτσιν αντιδρά με δημοψήφισμα, με το οποίο ζητά
από τους πολίτες την άδεια να διαλύσει το κοινοβούλιο, πράγμα που δεν το
πετυχαίνει, αλλά ερμηνεύει το αποτέλεσμα όπως τον βολεύει. Παράλληλα το ΔΝΤ
απειλεί ότι τα 1,5 δισ. δολάρια δε θα δοθούν γιατί δεν προχωρούν οι
μεταρρυθμίσεις. Ο Γέλτσιν με το διάταγμα 1400 καταργεί το σύνταγμα και το
Κοινοβούλιο! Σε 2 μέρες το Κοινοβούλιο παραπέμπει σε δίκη τον Πρόεδρο. Τελικά ο
πρόεδρος Γέλτσιν πολιορκεί το κοινοβούλιο και παράλληλα κόβει το ηλεκτρικό, τη
θέρμανση και το τηλέφωνο από το κτήριο. Διαδηλώσεις και τουλάχιστον 500 νεκροί
οδήγησαν τον Ρώσο πρόεδρο στη πυρπόληση του Κοινοβουλίου.
Η διάλυση του Κοινοβουλίου είχε ως αποτέλεσμα όλες οι
ιδιωτικοποιήσεις να γίνουν πολύ γρήγορα. Μια μικρή ομάδα, πολλοί από τους
οποίους ήταν πρώην κομουνιστικά στελέχη και διαχειριστές Δυτικών αμοιβαίων
κεφαλαίων αποκόμισαν τεράστια κέρδη από τις ιδιωτικοποιημένες ρωσικές
επιχειρήσεις. Σε αυτούς, τους λεγόμενους ολιγάρχες, πουλήθηκε οτιδήποτε είχε
αξία στη χώρα και μετέφεραν τα κέρδη τους στο εξωτερικό με ρυθμό 2 εκατομμύρια
δολάρια το μήνα! Για παράδειγμα το 40% μιας πετρελαϊκής εταιρείας με μέγεθος
ίσο με τη γαλλική Total πουλήθηκε για 88 εκατ. δολάρια, όταν η Total είχε κέρδη
193 δισ. δολάρια. Η Norilsk Nickel, η εταιρεία που παρήγαγε το 1/5 του νικελίου
στον κόσμο, πουλήθηκε για 170 εκατ. δολάρια, όταν τα κέρδη της την επόμενη
χρονιά έφτασαν τα 1,5 δισ. δολάρια. Η πετρελαϊκή εταιρεία Yukos πουλήθηκε
έναντι 309 εκατ. δολαρίων, ενώ τα κέρδη έφτασαν τα 3 δισ. δολάρια. Το 51% μιας
άλλης πετρελαϊκής εταιρείας, της Sidanko, πουλήθηκε με 130 εκατ. δολάρια, όταν
2 χρόνια μετά το μετοχικό της μερίδιο έφτασε τα 3 δισ. δολάρια. Ένα εργοστάσιο
όπλων πουλήθηκε για 3 εκατ. δολάρια, όσο μία εξοχική κατοικία στο Άσπεν!
Κάποιοι απο τους Ρώσους ολιγάρχες
Ο πλούτος της χώρας δόθηκε έναντι ελάχιστου αντιτίμου και μάλιστα
με κρατικό χρήμα! Πώς συνέβαινε αυτό; Όπως αναφέρει η Klein στο βιβλίο της, οι
υπουργοί του Γέλτσιν μετέφεραν τεράστια κρατικά ποσά σε ιδιωτικές τράπεζες που
μόλις πριν λίγο διάστημα είχαν ιδρύσει οι λεγόμενοι ολιγάρχες. Σε αυτές τις
τράπεζες ανατίθονταν οι διαγωνισμοί ιδιωτικοποιήσεων και οι ολιγάρχες μέσω των
τραπεζών τους και του κρατικού χρήματος που είχε κατατεθεί σε αυτές αγόραζαν
τις μετοχές των εκποιημένων εταιρειών. Οι νέοι ιδιοκτήτες μετά άρχιζαν να
πουλούν μετοχές σε ξένους επενδυτές και πολυεθνικές.
Οι ολιγάρχες ήταν αυτοί που χρηματοδότησαν την προεκλογική εκστρατεία
του Γέλτσιν το 1994 με 100 εκατ. δολάρια και επιπλέον με την προβολή που είχε
από τα ιδιωτικά κανάλια που είχαν δοθεί στους χρηματοδότες του κατάφερε να
εκλεγεί ξανά πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Σε αυτή τη θέση παρέμεινε μέχρι
το 2000, όταν με τη μεθόδευση και ολιγαρχών μεταβιβάστηκε η εξουσία στον
Βλαντιμίρ Πούτιν, λόγω της οικονομικής κρίσης του 1998 και της τρομοκρατίας
στην Τσετσενία. Ο Πούτιν το πρώτο που έκανε, όταν ανέλαβε την προεδρία της
χώρας, ήταν να χορηγήσει ασυλία στον πρώην πρόεδρο Γέλτσιν.
Αποτέλεσμα των παραπάνω «μεταρρυθμίσεων» ήταν να αυξηθούν οι Ρώσοι
που ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας από 2 εκατ. το 1989 σε 72 εκατ. το 1997.
Ο αριθμός των χρηστών ναρκωτικών ουσιών στη Ρωσία αυξήθηκε κατά 900% από το
1994 έως το 2004, ενώ οι Ρώσοι πίνουν πλέον διπλάσιες ποσότητες αλκοόλ!
Διπλάσιες ήταν και οι αυτοκτονίες, ενώ τα βίαια εγκλήματα τετραπλασιάστηκαν.
Τέλος ο πληθυσμός της Ρωσικής Ομοσπονδίας μειώθηκε κατά 6,6 εκατ. μεταξύ των
ετών 1996-2006.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Naomi Klein, Το δόγμα του σοκ, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2010.
(Εμφανίστηκε 57 φορές, 16 εμφανίσεις σήμερα)
http://eranistis.net/wordpress/2016/07/02/%cf%80%cf%8e%cf%82-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%b3%ce%ae%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b1%ce%bd-%ce%bf%ce%b9-%ce%bf%ce%bb%ce%b9%ce%b3%ce%ac%cf%81%cf%87%ce%b5%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%81/
http://eranistis.net/wordpress/2016/07/02/πώς-δημιουργήθηκαν-οι-ολιγάρχες-στη-ρ/
Στάλθηκε από το iPhone μου
Χρηστος Κορομηλας
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Κατάλογος ηχητικών βιβλίων για ανάγνωση
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.xls
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που
λειτουργούν οι φορείς των τυφλών
____________
