http://www.capital.gr/me-apopsi/3298995/boreia-makedonia-teleutaia-eukairia-i-neo-sxedio-anan
Βόρεια Μακεδονία: τελευταία ευκαιρία ή νέο σχέδιο Ανάν;
Ευάγγελος Λιάρας
Παρασκευή, 15-Ιουν-2018 00:03
Του Ευάγγελου Λιάρα
Ακόμη δεν στέγνωσε το μελάνι της και η επί τάπητος συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ
προκαλεί κλυδωνισμούς εκατέρωθεν των συνόρων ενώ η επικύρωσή της παραμένει
αβέβαιη. Ο πολιτικός διάλογος στο εσωτερικό και των δύο χωρών αναπόφευκτα θα
περιστραφεί γύρω από αλληλοκατηγορίες εθνικής μειοδοσίας, τα πιθανά οφέλη και
την αφόρητη πίεση των εταίρων (νυν και μελλοντικών) για επίλυση. Ακόμη κι αν
εγκριθεί, η συμφωνία εμπεριέχει διφορούμενες διατάξεις που θα αποτελέσουν
αναπόφευκτα σημεία τριβής στο μέλλον. Αν πάλι δεν εγκριθεί, το ζητούμενο είναι
ποια πρέπει να είναι η ελληνική στρατηγική την επαύριο ενός διπλωματικού
ναυαγίου. Οι παραλληλισμοί με το σχέδιο Αννάν είναι προφανείς, τόσο ως προς την
εσωτερική έριδα που προκαλεί όσο και ως προς το διεθνές διακύβευμα.
Γράφοντας αυτές τις γραμμές, νιώθω την ανάγκη να σημειώσω ότι είμαι Μακεδόνας
της διασποράς, με καταγωγή ελληνόφωνη από τον πατέρα (Νιγρίτα) και βλαχόφωνη
από τη μητέρα (Μοναστήρι). Η οικογένεια του παππού μου ήρθαν ως πρόσφυγες στη
Θεσσαλονίκη το 1913, μια μοίρα που χάραξε χιλιάδες κατοίκους της Μακεδονίας
(Έλληνες, Σλάβους, Τούρκους και Εβραίους) τον 20ο αιώνα. Διαθέτω ως εκ τούτου
και ζωηρή Μακεδονική ταυτότητα, και εντοπιότητα από χαμένες πατρίδες στην άλλη
πλευρά των συνόρων, και κατανόηση για την εμπειρία "των άλλων", και άφθονη
απογοήτευση λόγω της δυσκολίας μου να αυτοπροσδιορίζομαι ως Μακεδόνας στο
εξωτερικό χωρίς να εισπράττω από συνομιλητές κάθε λογής απορίες και σχόλια
("Δηλαδή τελικά δεν είστε από την Ελλάδα; Ανήκετε σε κάποια καταπιεσμένη
μειονότητα; Γιατί επιμένετε ότι είστε Μακεδόνας αφού είστε Έλληνας;")
Το πρόβλημα της γενιάς μας τα τελευταία είκοσι επτά χρόνια είναι μόνο εν μέρει
ονοματολογικό·πρωτίστως είναι θέμα αυτοπροσδιορισμού. Έπειτα ήταν και είναι για
"εκείνους" πρόβλημα ένταξης στη διεθνή κοινότητα και για "εμάς" πρόβλημα
παραχάραξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Το θέμα του αλυτρωτισμού (για
"εκείνους") ή προστασίας των συνόρων (για "εμάς") το αφήνω τελευταίο, γιατί
αφορά σε ανησυχίες περισσότερο της προηγούμενης γενιάς, κατανοητές λόγω της
εμπειρίας του εμφυλίου, αλλά μάλλον πολιτικά ξεπερασμένες στον 21ο αιώνα.
Η συμφωνία στο άρθρο 7 ορίζει επισήμως δύο έννοιες της Μακεδονίας, μια "δική
μας" και μια "δική τους". Το άρθρο 1 ορίζει ένα όνομα κράτους (Βόρεια
Μακεδονία) που πρέπει να υιοθετηθεί έναντι όλων. Αντίστοιχα όμως αναγνωρίζει
μια μακεδονική εθνικότητα και μια μακεδονική γλώσσα ενώπιον όλων, κάνοντας
αναφορά στις αποφάσεις διάσκεψης του ΟΗΕ του 1977 όπου η Ελλάδα προήδρευε!
(Αλήθεια, πώς ξεχάσαμε είκοσι επτά χρόνια τώρα να το συζητήσουμε αυτό;) Η
Ελλάδα δεσμεύεται ότι θα κάνει χρήση αυτών των όρων διεθνώς και στο εσωτερικό
της (υπάρχει ευελιξία για την εθνικότητα, που μπορεί να είναι είτε "μακεδονική"
είτε "της Βόρειας Μακεδονίας", όχι όμως και για τη γλώσσα, που είναι ασυζητητί
"μακεδονική"). Τα άρθρα 4 και 5 αποσκοπούν στο να αποσοβήσουν φόβους περί
αλυτρωτισμού και μειονοτήτων. Το άρθρο 6 ποινικοποιεί πολιτικές κινητοποιήσεις
που εγείρουν βία, μίσος ή εχθρότητα προς την άλλη πλευρά και απαιτεί από τις
συνυπογράφουσες κυβερνήσεις να τις πατάξουν. Το άρθρο 8 προστατεύει την
"ταυτότητα" πολιτιστικών και αρχαιολογικών θησαυρών και προαναγγέλλει σύσταση
κοινής διεπιστημονικής επιτροπής για την επιμέλεια των σχολικών βιβλίων.
Οι συμβιβασμοί και από τις δυο πλευρές είναι εμφανείς. Αλλά ακόμη και μέσα στα
στενά πλαίσια ενός τέτοιου συμβιβασμού, η ελληνική πλευρά ίσως μπορούσε να είχε
πετύχει περισσότερα, δίνοντας έμφαση αλλού. Τα άρθρα περί αλυτρωτισμού είναι εν
πολλοίς φλύαρα. Η σλαβομακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή και
μια δημοκρατική χώρα δεν έχει κανένα λόγο να την φιμώνει, ιδίως μετά τη λύση
του ονοματολογικού. Αντίθετα, η αναγνώριση της εθνικής ταυτότητας της γείτονος
ως απλά "μακεδονικής" αφήνει ένα νομικό παράθυρο που υπονομεύει το επίτευγμα
της μετονομασίας του κράτους. Μια αμοιβαία ρήτρα αναγνώρισης —ότι μπορούμε όλοι
να αυτοαποκαλούμαστε Μακεδόνες και όταν απαιτείται διαφοροποίηση θα
χρησιμοποιούνται προσδιορισμοί όπως Βόρειοι και Νότιοι (ή Σλάβοι και Έλληνες)
Μακεδόνες— θα ήταν συνετότερη και θα μπορούσε να περιλαμβάνει και τον όρο για
τη γλώσσα. Με μιας θα επέλυε τα θέματα τυποποίησης εξαγώγιμων προϊόντων και
συνύπαρξης σε διεθνείς θεσμούς. Λογική συνέπεια της υφιστάμενης συμφωνίας είναι
ότι σε κάθε διεθνή οργανισμό θα συγκάθονται επισήμως "Macedonians” και
"Greeks”, μόνο που οι πρώτοι θα αλλάξουν πια την ταμπελίτσα από "FYROM” σε
"North Macedonia”. Παραμένει άγνωστο πώς θα αναφέρονται στο μέλλον τα ελληνικά
διδακτικά βιβλία στους "άλλους" (οι όροι "Σλαβομακεδόνες" ή "Βόρειοι Μακεδόνες"
δεν προκύπτει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν) ή ποιες γνώμες και διατυπώσεις θα
μπορούν να εκληφθούν ως "εχθρικές" προς την άλλη πλευρά και άρα (ποινικά)
κολάσιμες.
Αν η συμφωνία αποτύχει, πράγμα αρκετά πιθανό, η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει
στρατηγική διαφορετική από την ως τώρα. Εξαρτάται φυσικά και από το ποια πλευρά
την απορρίψει πρώτη, αλλά και πάλι (όπως και στο Κυπριακό) ο χρόνος δεν είναι
με το μέρος μας. Το πρόβλημα της Ελλάδας εσωτερικά είναι ότι μεγάλη μερίδα της
κοινής γνώμης αντιστέκεται σε οποιοδήποτε συμβιβασμό, ενώ οι προοδευτικές ελίτ
κινούνται σε άλλα μήκη κύματος (το προδίδουν τα πλείστα δημόσια σαρδάμ περί
Macedonia που ύστερα περιμαζεύονται κακήν κακώς). Το ζήτημα αυτοπροσδιορισμού
των Μακεδόνων της ελληνικής Μακεδονίας ποτέ δεν προβλήθηκε αρκετά ως αυτούσιο
πρόβλημα. Είναι επίσης αδιανόητο πώς η Ελλάδα, στρατηγικά πολύ πιο βαρύνουσα
της ΠΓΔΜ, δεν έχει καταφέρει να αποτρέψει ή να αντιστρέψει την διεθνή
αναγνώριση της τελευταίας ασκώντας πιέσεις ανάλογες με αυτές που ασκεί η Κίνα
για την αναγνώριση της Ταϊβάν. Όσοι σπεύσουν να πουν ότι άλλο Ελλάδα κι άλλο
Κίνα, ας μην ξεχνούν πως ούτε η Ταϊβάν είναι αμελητέα ποσότης: έχει πληθυσμό
δεκαπλάσιο και ΑΕΠ πεντηκονταπλάσιο αυτού της ΠΓΔΜ. Πρώτη η Κίνα, φίλη πλέον
και επενδύτρια στο λιμάνι του Πειραιά, θα πρέπει να δει τον παραλληλισμό και να
πεισθεί να αλλάξει στάση. Αλλά από μια πατρίδα που "ξέχασε" το ’77 να
προστατεύσει τα συμφέροντά της, επαναπαύθηκε σε μια ενδιάμεση συμφωνία το ’95
και χρεοκοπεί εδώ και κάμποσα χρόνια, δεν έχουμε μάθει να έχουμε υψηλές
προσδοκίες στη διεθνή σκακιέρα.
Η συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ αποτελεί μίγμα επιτυχίας και συμβιβασμού και για τις δυο
πλευρές. Αν εφαρμοστεί, κάποιες εκκρεμότητες θα συνεχίζουν να προκαλούν τριβές·
το αν θα μπορέσει η Ελλάδα να την φέρει στα μέτρα της ή όχι θα εξαρτηθεί από
την ευστροφία και το "τσαγανό" μελλοντικών κυβερνήσεων. Αν ευοδωθεί, μπορεί να
οδηγήσει στην ειρηνική συνύπαρξη απανταχού Μακεδόνων. Αν πάλι ναυαγήσει,
χρειάζεται επειγόντως σχέδιο Β΄. Όχι σαν του 2015, αλλά εθνικά και συναινετικά
καταρτισμένο.
* Ο κ. Ευάγγελος Λιάρας είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Instituto de
Empresa (Μαδρίτη)
Σχετικά Άρθρα
00:04
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
00:02
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
14/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
14/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
14/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
14/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
13/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
13/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
13/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
12/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
12/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
12/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
12/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
11/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
08/06
ΜΕ ΑΠΟΨΗ
Κώστας στάλθηκε από το iPhone μου
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις
προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών
____________
