Και το βιβλίο φεύγει αέρας. Σπύρος 30 Ιουλ 2018, 01:12, ο χρήστης «Chrysella Lagaria <chrysellalaga...@gmail.com>» έγραψε:
> Δεν ξέρω για το βιβλίο ολόκληρο, > το συγκεκριμένο απόσπασμα πάντως είναι καθηλωτικό, άκρως περιγραφικό και με > λεξιλόγιο και εκφράσεις άψογα τοποθετημένες στην εποχή για την οποία γράφει! > Χρυσέλλα > > Στάλθηκε από το iPhone μου > > 29 Ιουλ 2018, 12:49, ο χρήστης «skordilis-spyros <spyri...@otenet.gr>» έγραψε: > >> ενα βιβλίο μεστό σε ιστορία και δεμένο άριστα με το σχετικό στόρι που το >> κάνει να μήν το αποχωρίζεσε μέχρι το τέλος. σπύρος >> >> -------------------------------------------------- >> From: "skordilis-spyros" <spyri...@otenet.gr> >> Sent: Sunday, July 29, 2018 12:36 PM >> To: "οραση list" <orasi@hostvis.net> >> Subject: [Orasi] Γέεννα (του Ισίδωρου Ζουργού) >> >>> >>> Γέεννα (του Ισίδωρου Ζουργού) >>> 3 Votes >>> >>> >>> >>> Λογοτεχνικό θέμα ζητάει η ημέρα αλλά ακόμα μας κυνηγάει η κάπνα από την >>> πυρκαγιά. Κάτι ανάλαφρο, που είχα διαλέξει από την περασμένη κιόλας >>> Κυριακή, θα ήταν αταίριαστο -το μεταθέτω λοιπόν για την επόμενη Κυριακή και >>> για σήμερα διαλέγω τη λογοτεχνική παρουσίαση μιας ιστορικής πυρκαγιάς, της >>> πυρκαγιάς της Θεσσαλονίκης τον Αύγουστο του 1917, όπως μας την αφηγείται ο >>> Ισίδωρος Ζουργός στο πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του «Λίγες και μία νύχτες«. >>> >>> Στο μυθιστόρημα αυτό ο Ζουργός παρακολουθεί τη ζωή του Λευτέρη, ενός >>> πανέξυπνου Θεσσαλονικιού, γεννημένου στα τέλη του 19ου αιώνα, που >>> σημαδεύεται πολύ νέος από έναν αταίριαστο έρωτα. Η πυρκαγιά του 1917 τον >>> βρίσκει να έχει μια υποτυπώδη επιχείρηση πρακτόρευσης εφημερίδων ενώ >>> ταυτόχρονα είναι δεξί χέρι του ντονμέ Αλπερέν Μπέη αλλά κρυφά έχει δεσμό >>> και με την κόρη του. Πρωταγωνιστικό ρόλο στο βιβλίο παίζει φυσικά και η >>> πόλη, η Θεσσαλονίκη, και ιδίως η οδός Εξοχών, η σημερινή Βασιλίσσης Όλγας. >>> >>> Ο Ζουργός αφιερώνει στην πυρκαγιά ένα κεφάλαιο που το τιτλοφορεί Γέεννα. >>> Παραθέτω το μεγαλύτερο μέρος από το κεφάλαιο αυτό. >>> >>> Γέεννα >>> >>> Κυριακή 7 Αυγούστου 1917 >>> >>> Ο Θόδωρος, ο αμαξάς του Αλπερέν μπέη, δε θυμόταν να είχε δει τον Λευτέρη >>> άλλη φορά σε τέτοιο χάλι. Κόντευε έξι το απόγευμα όταν πέρασε τη σιδερένια >>> καγκελόπορτα και προχώρησε στον κήπο. Δε φορούσε σακάκι και το πουκάμισό >>> του ήταν γεμάτο κάπνα και χώματα. Από το ένα του παπούτσι είχε φύγει το >>> τακούνι κι αναγκαστικά στραβοπατούσε. 0 αμαξάς δεν τόλμησε να τον ρωτήσει, >>> ούτε καν να τον καλησπερίσει. Ήταν φανερό ότι είχε περάσει όλη τη νύχτα >>> ξάγρυπνος. Άλλωστε ποιος είχε κοιμηθεί τέτοια νύχτα; >>> >>> «Είναι μέσα ο μπέης;» τον ρώτησε καθώς έτριβε τα μάτια του που ήταν κόκκινα >>> απ' τους καπνούς και το ξενύχτι. >>> >>> «Μέσα είναι, Λευτέρη. Τι θεομηνία είναι πάλι αυτή;» >>> >>> Κούνησε μόνο το κεφάλι και προχώρησε. Χωρίς αμφιβολία θα του είπαν >>> «Καλησπέρα» τα πεύκα και τα τριαντάφυλλά του· σίγουρα θα περίμεναν ένα >>> χάδι του καθώς περνούσε από μπροστά τους. Δεν τους μίλησε, παρά έριξε μια >>> γρήγορη ματιά για να βεβαιωθεί ότι εκεί στη βίλα ο κόσμος παρέμενε ο ίδιος >>> και δεν τον είχε μαυρίσει η κόλαση της φωτιάς, που από χθες το μεσημέρι >>> κατάπινε έναν έναν τους δρόμους της πόλης, τα ξύλινα φτωχόσπιτα, τις >>> αυλές, τα δέντρα, τα μέγαρα με τους κίονες και τις μετόπες. Ευτυχώς στον >>> περίβολο της έπαυλης νικούσε ακόμη το πράσινο. Εκεί μαύρο ήταν μόνο το >>> λαντό, που το είχε έτοιμο ο Θόδωρος για κάθε ενδεχόμενο, κι εκείνο το >>> κομμάτι του ουρανού που έβλεπε προς τη Δύση και το Λιμάνι, εκεί όπου ακόμη >>> μαινόταν η μεγάλη πυρκαγιά. >>> >>> Ανέβηκε γρήγορα τα σκαλοπάτια χωρίς να σκουπίσει τα παπούτσια του και >>> χτύπησε το ρόπτρο της λευκής εξώπορτας. Του άνοιξε η Μίρζα κι όχι η >>> υπηρέτρια, γιατί ήταν οι ώρες τέτοιες που έμπαινε στο περιθώριο η κοινωνική >>> εθιμοτυπία. >>> >>> «Είναι στο γραφείο και νομίζω σε περιμένει», του είπε χωρίς καν να τον >>> καλησπερίσει. >>> >>> «Ευχαριστώ», μουρμούρισε μέσ' απ' τα δόντια του και προχώρησε στον διάδρομο. >>> >>> «Λευτέρη!» άκουσε πάλι τη φωνή της και κοντοστάθηκε. «Ό,τι έχεις να του >>> πεις, με τρόπο σε παρακαλώ. Δεν πλησίασε στο κρεβάτι του από χθες». >>> >>> Άκουσε τα βήματά της πίσω απ' την πλάτη του. >>> >>> «Θέλω να 'μαι κι εγώ μπροστά. Τι κι αν είμαι γυναίκα; Έχω νομίζω το >>> δικαίωμα.» >>> >>> Μια πνοή αέρα που κουβαλούσε η φωνή της του δρόσισε τον λαιμό. >>> >>> «Κι εγώ σε θέλω εκεί μέσα», της είπε. «Ας ελπίσουμε να μην έχει αντίρρηση». >>> >>> Η Μίρζα τον προσπέρασε αθόρυβα και στάθηκε στην πόρτα του γραφείου του. >>> Χτύπησε και του έκανε νόημα να περιμένει. Την είδε να μπαίνει και ν' >>> αφήνει πίσω της την πόρτα μισάνοιχτη. Προχώρησε προς το άνοιγμά της, κι >>> από κει είδε το μισό γραφείο κι ένα κομμάτι απ' τη βιβλιοθήκη του. Η φωνή >>> της ακουγόταν καθαρά, αλλά δεν πολυκαταλάβαινε γιατί μιλούσαν τούρκικα >>> ανάκατα με λαντίνο. Αυτό που σίγουρα ήξερε ήταν πως τον ενοχλούσε πια να >>> στέκεται πίσω από μισάνοιχτες πόρτες και να κρυφακούει. (.) >>> >>> >>> >>> Έσπρωξε την πόρτα ανοίγοντάς την διάπλατα και πέρασε στο μεγάλο γραφείο. >>> >>> «Πείτε μου πού να καθίσω για να μη σας λερώσω, κουβαλάω όλη την κάπνα της >>> πόλης», είπε χωρίς να μπορεί να κρύψει από τις λέξεις του μια επίγευση >>> ειρωνείας. >>> >>> Ο Αλπερέν μπέης τού έδειξε βουβά την πολυθρόνα απέναντι του, όπου ήταν και >>> η συνηθισμένη του θέση. Η Μίρζα πήρε ένα σκαμπό από τη γωνία με την >>> ανθοστήλη και το έβαλε δίπλα στο γραφείο του πατέρα της. >>> >>> «Θέλεις τσάι;» τον ρώτησε μόλις κράτησε τη βεντάλια στα χέρια της. >>> >>> Εκείνος σήκωσε ψηλά το κεφάλι κι αρνήθηκε αποκαλύπτοντας ένα μέρος του >>> λαιμού του γεμάτο καρβουνόσκονη και ιδρώτα που είχε στεγνώσει πάνω του. >>> Απέναντι του ο Αλπερέν μπέης δεν έδειχνε και πολύ καλύτερός του. Δε >>> φορούσε γραβάτα ούτε σακάκι και το πουκάμισό του ήταν ανοιχτό ως την αρχή >>> της κοιλιάς. Απ' το στήθος ξεχώριζαν πυκνές άσπρες τρίχες και το λευκό >>> μεταξωτό ύφασμα το στιγμάτιζαν λεκέδες από καφέ και τσάι. Η Μίρζα συνέχιζε >>> να κουνάει νευρικά τη βεντάλια της. Ήταν αυτή που έσπασε τη σιωπή ανάμεσά >>> τους: >>> >>> «Τέτοια ζέστη δε θυμάμαι ποτέ στη ζωή μου! Η φωτιά κάτω στην πόλη έχει >>> μετατρέψει σε φούρνο όλη τη συνοικία των Εξοχών!» >>> >>> «0 πραγματικός φούρνος είναι εκεί κάτω, δεσποινίς Μίρζα, στο Κονάκι, στη >>> Βενιζέλου, στην Πλατεία Ελευθερίας, στον φραγκομαχαλά, στις εβραϊκές >>> γειτονιές.» >>> >>> Έφτιαξε τα μαλλιά της με μια νευρική κίνηση και ξέσφιξε το κολάρο γύρω από >>> τον λαιμό, που ήταν προέκταση του μαύρου της φορέματος. >>> >>> «Ακούμε», του είπε, «από χθες χιλιάδες ανθρώπους πάνω στη λεωφόρο, >>> σειρήνες των συμμάχων, φορτηγά, αραμπάδες.» >>> >>> «Είμαι έτοιμος ν' ακούσω», τη διέκοψε ο μπέης, «τον απολογισμό της δικιάς >>> μου καταστροφής». >>> >>> «Θα μου επιτρέψετε, αξιότιμε, να ξεκινήσω πρώτα από τη δική μου καταστροφή. >>> Από χθες το βράδυ δεν έχω σπίτι, γιατί η κάμαρη που νοίκιαζα στη Χαλκέων >>> κάηκε μαζί με όλα μου τα ρούχα, τα χρήματα και τη μοναδική φωτογραφία της >>> μάνας μου. Δεν έχω πρακτορείο διανομής, καθώς καρβούνιασε όλο εκείνο το >>> τετράγωνο, δεν έχω ούτε λεφτά γιατί η Εθνική Τράπεζα κάηκε κι αυτή, και >>> παραλίγο να μην έχει κι ο πατέρας μου τάφο! Ευτυχώς η φωτιά δεν έφτασε ως >>> τα μνήματα της Ευαγγελίστριας να γίνουν τα κυπαρίσσια της δαδιά και >>> κάρβουνα». >>> >>> Έγινε σιωπή. Ακουγόταν μόνο η καρδερίνα τους κάτι να ψελλίζει μέσα απ' το >>> κλουβί της, που κρεμόταν έξω απ' το σκιερό παράθυρο του γραφείου. >>> >>> «Λυπάμαι, Λευτέρη», του είπε ο Αλπερέν μπέης, «είμαστε συντετριμμένοι >>> πραγματικά, πίστεψέ με.» >>> >>> «Το παρακλάδι της οικογένειας Ιπεκτσί, εσείς δηλαδή, απ' ό,τι μπόρεσα να δω >>> μες στην κόλαση, έχασε τα τρία της καταστήματα στη Μιδάτ πασά, τις >>> αποθήκες της πίσω απ' την Οθωμανική Τράπεζα και όλον τον όροφο με τα >>> γραφεία πίσω απ' το Splendid. Αν πάρετε τώρα μια βάρκα και πάτε προς το >>> Λιμάνι, μπορείτε να δείτε ολόκληρο το μεγαλοπρεπές ξενοδοχείο Splendid >>> Palace να καίγεται σαν λαμπάδα, το ίδιο και τον κινηματογράφο Pathe δίπλα >>> του». >>> >>> «Έχει νεκρούς;» ρώτησε η Μίρζα. >>> >>> «Μέχρι στιγμής, όπως ακούγεται, κάτι Γάλλους στρατιώτες, που θα τους >>> έστειλε ο Σαράιγ σαν να ήταν οι φλόγες κανένα ύψωμα που το κρατούσαν οι >>> Γερμανοί κι έπρεπε να το καταλάβουν». >>> >>> «Πώς ήρθες;» >>> >>> «Με τα πόδια, πώς αλλιώς; Τα πιο πολλά βαγόνια είναι καμένα, άμαξες και >>> άλογα δεν μπορούν να πλησιάσουν γιατί θα πνιγούν απ' τους καπνούς. Τα >>> φορτηγά των συμμάχων από σήμερα το πρωί κουβαλάνε κόσμο συνέχεια, >>> οικογένειες ολόκληρες μόνο με τα νυχτικά τους και μια κουβέρτα στο χέρι. >>> Τους αφήνουν στο Πεδίο του Άρεως κι επιστρέφουν για να ξαναφορτώσουν. Στους >>> δρόμους όμως το οδήγημα, εξαιτίας του πλήθους και των ερειπίων, είναι >>> δύσκολο. Όσοι είχαν βάρκες και καΐκια, ξανοίχτηκαν στη θάλασσα για να >>> σωθούν και ν' αναπνεύσουν.» >>> >>> «Θεέ μου, γιατί μας καταράστηκες;» ψιθύρισε η Μίρζα αναπνέοντας δύσκολα, >>> λες κι είχε φτάσει η φωτιά μες στο σπίτι τους κι είχε λιγοστέψει ο αέρας. >>> >>> «Ακούγονται και τέτοια, είναι η αλήθεια». >>> >>> «Δηλαδή;» τον ρώτησε η Μίρζα. >>> >>> «Ότι η φωτιά είναι η θεϊκή τιμωρία γι' αυτούς που έκαναν μαύρη αγορά και >>> πλούτιζαν στην πλάτη του κοσμάκη. Ειλικρινά σάς το λέω, μέσ' απ' τα ερείπια >>> βλέπεις χρηματοκιβώτια να έχουν λιώσει απ' τη λάβρα της πυρκαγιάς και να >>> 'χουν πάρει αλλόκοτα σχήματα. Αυτά στράβωσαν και δεν ανοίγουν τώρα πια με >>> τίποτα». >>> >>> «Έχω ανάγκη ν' αναπαυτώ», είπε ο μπέης κι έτριψε τα μάτια του. «Μίρζα, >>> φώναξε τον Θόδωρο, σε παρακαλώ, να φτιάξει κάτω το σπιτάκι. Θα >>> φιλοξενήσουμε τον Λεύτερη για όσο χρειαστεί. Πες και στην υπηρεσία να >>> βγάλει σεντόνια, πετσέτες, δυο πουκάμισα δικά μου, ό,τι χρειάζεται τέλος >>> πάντων.» >>> >>> «Κάτι τελευταίο», ξαναρώτησε η Μίρζα. «Έχει τελειώσει το κακό;» >>> >>> «Όχι εντελώς, αλλά φαίνεται να ελέγχεται. Το Ιπποδρόμιο, το Σιντριβάνι, η >>> Χαμιδιέ, δε φαίνεται να κινδυνεύουν. Απ' την άλλη, μη νομίζεις, δεν έμειναν >>> και πολλά για να καούν. Σώθηκαν πιο πολύ τα πέτρινα κτίρια, όπως τα Λουτρά, >>> το Μπεζεστένι, η Αγια-Σοφιά.» >>> >>> «Ξεκουράσου. Αύριο το πρωί θα κατεβούμε με τον Θόδωρο». >>> >>> «Μπορεί, αξιότιμε, οι χωροφύλακες να μη μας αφήσουν να περάσουμε». >>> >>> «Αύριο, Λευτέρη, να ξημερώσει ο Θεός τη μέρα του και βλέπουμε.» >>> >>> Ένιωσε ότι ήθελε να κλείσει τα μάτια και να κοιμηθεί. Θα πήγαινε κάτω στο >>> σπιτάκι του θυρωρού, να πλυθεί πρώτα και κάτι να φάει γιατί ήταν >>> θεονήστικος. Θα έριχνε και μια ματιά στα τριαντάφυλλά της πριν νυχτώσει. >>> Ήξερε ότι ήταν πάλι ένας φτωχός κηπουρός. >>> >>> Ξύπνησε με το πρώτο φως από έναν ήχο σύμμεικτο - χουχούτισμα των >>> περιστεριών με το απαλό ροχαλητό του αμαξά. Ανακάθισε στα στρωσίδια που >>> ήταν ριγμένα στο πάτωμα κι έτριψε το πρόσωπό του με τις παλάμες. Ήταν στο >>> πρώτο λεπτό της εξορίας του απ' τον ύπνο και προσπαθούσε να ξαναθυμηθεί >>> πού βρισκόταν και τι είχε συμβεί την προηγούμενη μέρα. >>> >>> «Η φωτιά», σκέφτηκε αρχικά, «και η φτώχεια που έρχεται», συμπλήρωσε. >>> >>> Άκουσε τις σούστες απ' το ντιβάνι δίπλα του να τρίζουν. >>> >>> 0 Θόδωρος άλλαξε πλευρό και μια μύγα ήρθε και κάθισε στο μεγάλο δάχτυλο του >>> ποδιού του. Έξω απ' το ανοιχτό παράθυρο τα πουλιά της έπαυλης γιόρταζαν >>> την καινούρια μέρα πάνω στα πεύκα. >>> >>> Στάθηκε μπροστά στο τραπέζι και γέμισε έναν μαστραπά νερό απ' το γκιούμι. >>> Ήταν δροσερό αλλά μύριζε γαλατίλα. 0 Θόδωρος φαίνεται ότι με το γκιούμι του >>> νερού έφερνε και το γάλα στο μαγειρείο της βίλας. >>> >>> Βγήκε έξω στον κήπο· τα πεύκα ασάλευτα, η πρωινή ώρα της άπνοιας. Στον >>> ξύλινο περιστερώνα με την κόκκινη σκεπή τα περιστέρια της βίλας φούσκωναν >>> και χουχούτιζαν. 0 αέρας μύριζε ρετσίνι και καμένο που ερχόταν από μακριά. >>> Μια μέλισσα ζουζούνισε για λίγο ενοχλητικά στο αυτί του κι ύστερα τον >>> παράτησε. >>> >>> Αφού πλύθηκε και χτενίστηκε, βάλθηκε να καρφώσει το βγαλμένο τακούνι που το >>> κουβαλούσε από τα χτες στην τσέπη. Χτύπησε δυο καρφιά ακουμπώντας το >>> παπούτσι στον νεροχύτη του χαλέ, που ήταν δίπλα στο σπιτάκι. Μαζί με το >>> κάρφωμα, ακουγόταν ο ήχος της πρωινής κίνησης απ' τον δρόμο. >>> >>> Διέσχισε την αυλή, βγήκε στη λεωφόρο και στάθηκε για λίγο στην πόρτα μέχρι >>> να συνηθίσει την παραζάλη της κυκλοφορίας. Παρότι ήταν ακόμη πολύ πρωί, η >>> κίνηση ξεπερνούσε κάθε φαντασία. Τα συμμαχικά φορτηγά σε κομβόι >>> κατευθύνονταν προς το Κέντρο. Απ' την αντίθετη πλευρά έρχονταν κάρα, >>> μουλάρια κι άλογα φορτωμένα, χειράμαξες, ποδήλατα. Έβλεπες γυναικόπαιδα >>> σκαρφαλωμένα πάνω σε μπόγους από ρούχα και κουβέρτες. Σ' ένα κάρο, στην >>> κορυφή της στοίβας, μια κοπέλα έσφιγγε στην αγκαλιά τη ραπτομηχανή της. >>> Άλλος είχε ξηλώσει ένα φύλλο της ντουλάπας του, αυτό με τον καθρέφτη? το >>> 'χε κάτω απ' τη μασχάλη και το προστάτευε σαν να 'ταν πίνακας αξίας. Μια >>> λεχώνα πάνω σ' ένα καρότσι που το 'σερνε ένας μεσόκοπος άντρας θήλαζε >>> κοιτάζοντας γύρω της βουβά τους πύργους και τους εξώστες της πλούσιας >>> συνοικίας. >>> >>> Όσοι πυροπαθείς είχαν κάποιον συγγενή στα ανατολικά, στις Εξοχές, στην >>> Καλαμαριά, στους Καπουτζήδες, στο Σέδες, είχαν φύγει απ' το Πεδίο του Άρεως >>> και είχαν πάρει τη μεγάλη λεωφόρο. Οι πιο πολλοί ήταν Εβραίοι, γιατί η >>> φωτιά είχε προτιμήσει τις δικές τους γειτονιές. >>> >>> «Ο μπέης είπε ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε», ακούστηκε πίσω του μια φωνή. >>> >>> Ήταν ο Θόδωρος, που αγουροξυπνημένος τού έκανε νόημα. Ο Λευτέρης αποφάσισε >>> να σταθεί εκεί και να τους περιμένει, πρώτα όμως έπρεπε να ανοίξει >>> διάπλατα την καγκελόπορτα για να περάσει η άμαξα. Σε λίγο το λαντό πέρασε >>> την ανοιχτή καγκελόπορτα και στάθηκε στον δρόμο. Το ζεμένο άλογο κάθε τόσο >>> φρούμαζε ανήσυχο. Ήταν μάλλον απ' τη μυρωδιά που ερχόταν από την καμένη >>> πόλη που ενεργοποιούσε στον νου του έναν αρχέγονο συναγερμό, αυτόν που >>> έχουν όλα τα ζωντανά πλάσματα μπροστά στον τρόμο της φωτιάς. >>> >>> «Ίσως θα χρειαστεί ν' αφήσουμε την άμαξα πολύ νωρίτερα, αξιότιμε», >>> παρατήρησε ο Λευτέρης. >>> >>> «Όσο μας πάει, ύστερα θα συνεχίσουμε με τα πόδια. Θα καθίσει ο Θόδωρος να >>> το φυλάει και να μας περιμένει». >>> >>> «Να πάρουμε μαζί μας βρεγμένα πανιά. Αν τυχόν υπάρχει ακόμα φωτιά και >>> πλησιάσουμε, θα μας χρειαστούν». >>> >>> 0 μπέης διέταξε με τα μάτια τον Θόδωρο, κι εκείνος έφυγε προς το σπίτι για >>> να τα φέρει. >>> >>> «Αξιότιμε, με όλο το θάρρος, ίσως είστε πολύ επίσημα ντυμένος για κει που >>> πάμε». >>> >>> 0 Αλπερέν μπέης ήταν καθισμένος με όρθια την πλάτη στη ράχη του καθίσματος. >>> Οι παλάμες του, η μια πάνω στην άλλη, σκέπαζαν την κοκάλινη λαβή του >>> μπαστουνιού του, που το είχε όρθιο ανάμεσα στα πόδια. Φορούσε μπεζ >>> κουστούμι, άσπρο πουκάμισο και κόκκινη γραβάτα. Το κεφάλι του σκέπαζε ένα >>> καινούριο καπέλο, γνήσιο παναμά, που του σκίαζε τα δασιά άσπρα φρύδια. Τα >>> παπούτσια του ήταν δίχρωμα, καφέ με άσπρο, χειροποίητα, φτιαγμένα από έναν >>> Αρμένη μάστορα γνωστό για την τέχνη του. >>> >>> «Ακόμη και σήμερα είμαι άρχοντας, Λευτέρη», του απάντησε χωρίς να τον >>> κοιτάζει. «Όταν και αν σταματήσω να είμαι, αυτό θα σημαίνει ότι θα έχω >>> πεθάνει.» >>> >>> Πέρασε από μπροστά τους ένας γέρος κουρελής μ' ένα τρύπιο φέσι. Στην πλάτη >>> του κουβαλούσε μια κομψή βιεννέζικη καρέκλα. Ήταν φανερό ότι στην πόλη >>> είχαν ξεκινήσει οι λεηλασίες. >>> >>> «Ανέβα, γιε μου», του είπε ο μπέης εξακολουθώντας ακόμη να κοιτάζει αλλού. >>> >>> Έβλεπε μπροστά, στη μεγάλη λεωφόρο, καθώς εκείνη μυρμήγκιαζε απ' το >>> πλήθος, που εξαντλημένο όδευε προς τη βίλα του Αλλατίνι και πιο πέρα, στα >>> συμμαχικά στρατόπεδα. Από χθες ήταν κοινό μυστικό ότι όλοι οι πεινασμένοι >>> της πόλης μπορούσαν να χορτάσουν την πείνα τους μόνο απ' τα χέρια των >>> συμμάχων. >>> >>> 0 Θόδωρος, αφού άφησε στα πόδια τους ένα χοντροϋφασμένο ταγάρι γεμάτο >>> καθαρά πανιά, όλα βουτηγμένα σε νερό με ροδέλαιο απ' τα χέρια της Μίρζας, >>> πήρε τη θέση του οδηγού και το λαντό άρχισε να τσουλάει αργά στο >>> λιθόστρωτο με προσοχή, γιατί το πλήθος που ερχόταν αντίθετα κάθε τόσο τους >>> σταματούσε. >>> >>> «Διάολε!» φώναξε κάποια στιγμή ο Θόδωρος και τράβηξε τα γκέμια. «Την τύχη >>> μου!» >>> >>> «Τι συμβαίνει;» τον ρώτησε ο μπέης. >>> >>> «Πρέπει να πηγαίνουμε σαν τις χελώνες, αφέντη, κοίτα τι έρχεται από κάτω!» >>> >>> Καθώς το τραμ δε λειτουργούσε, το πλήθος καταλάμβανε πια όλο το πλάτος της >>> λεωφόρου. Δεν ήταν μόνο οι άνθρωποι οι αλλόφρονες, οι ξενυχτισμένοι, οι >>> κλαμένες μάνες, αλλά και ότι πίσω τους ακολουθούσαν ετερόκλητα >>> υπολείμματα της παλιάς τους ζωής: ένα γαϊδούρι με καμένο τρίχωμα, σκύλοι, >>> γάτες, κότες, πάπιες, αλλά και παιδιά ξυπόλυτα που έτρεχαν από δω κι από >>> κει. >>> >>> «Πήγαινε σιγά και μη βρίζεις! Σεβάσου τη δυστυχία τους!» >>> >>> Ο Λευτέρης του 'ριξε μια πλάγια ματιά και προσπάθησε γι' άλλη μια φορά να >>> τον χαρτογραφήσει. Ήταν ο πατέρας της, από πλούσια οικογένεια, μορφωμένος, >>> πιο πολύ Γάλλος παρά Οθωμανός, ντονμές επιχειρηματίας, ανθρώπινος κι >>> απόμακρος, κυνικός και φιλάνθρωπος. Πιο πολύ ήταν ο πατέρας της, ταγμένος >>> να είναι η αρσενική γριά Μοίρα που θα καθόριζε τη ζωή της. >>> >>> Κοντά στο Γ' Σώμα Στρατού οι χωροφύλακες έκλειναν τον δρόμο και την >>> πρόσβαση στο Κέντρο. 0 Θόδωρος τράβηξε στην άκρη την άμαξα και κατέβηκε να >>> τους μιλήσει. 0 Αλπερέν μπέης ατένιζε σιωπηλός μακριά, έβλεπε τους πρώτους >>> μαυρισμένους όγκους της πόλης. Από πολλές μεριές ξεχώριζαν ασθενικοί >>> καπνοί να υψώνονται στον ουρανό, σαν να μαγείρευαν οι Μοίρες στις κουζίνες >>> των ερειπίων το μέλλον χιλιάδων άστεγων και πεινασμένων. >>> >>> «Αφέντη, πρέπει να κατεβείτε. Μόνο με τα πόδια, μου είπανε, χωρίς αμάξι. >>> Δε σηκώνουν και πολλά. τέτοια ώρα τέτοια λόγια! Καλύτερα να μην τους >>> προκαλέσουμε». >>> >>> «Δεν έχει νόημα να μπούμε στα ερείπια με την άμαξα. Να σταθείς εδώ και να >>> μας περιμένεις όσο χρειαστεί». >>> >>> 0 τόπος εδώ έβραζε, η μισή πόλη ήταν μια αχανής θράκα, πολλά κάρβουνά της >>> ήταν ακόμη διάπυρα. >>> >>> «Κρατήστε αυτό, αξιότιμε», του είπε και του έχωσε στο χέρι ένα από τα >>> βρεγμένα πανιά. «Να σκουπίζετε το πρόσωπό σας όταν το νιώθετε να >>> φλογίζεται». >>> >>> Φόρεσαν τα καπέλα τους, παναμά και τραγιάσκα, και πήραν τον δρόμο για το >>> καφενείο του Λευκού Πύργου. >>> >>> «Κοίτα τι τύχη περίμενε την καινούρια κυβέρνηση των Φιλελευθέρων!» του είπε >>> ο μπέης ύστερα από λίγο. «Ακόμα δεν καλοορκίστηκαν οι υπουργοί του >>> Βενιζέλου, κι έγινε το κακό. Ποιος είναι άραγε ο αρμόδιος υπουργός για να >>> συντονίσει τον κρατικό μηχανισμό;» >>> >>> «Ο υπουργός Συγκοινωνίας, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, αξιότιμε. Λένε ότι >>> είναι καθ' οδόν με τον σιδηρόδρομο απ' τη Αθήνα». >>> >>> «Τι να κάνει ένας άνθρωπος μόνος του, μιας νέας κυβέρνησης, μιας χώρας >>> φτωχής και τραυματισμένης;» >>> >>> «Είναι και οι σύμμαχοι εδώ». >>> >>> «Ξέρεις τι αισθήματα τρέφω γι' αυτούς. Πάνε δυο χρόνια τώρα που >>> συμπεριφέρονται στον κόσμο σαν να είμαστε αποικία της Αντάντ. Αυτός ο >>> Σαράιγ, που περπατάει φουσκωμένος σαν το παγόνι, νομίζει ότι διαφεντεύει >>> κούληδες της Ινδοκίνας ή χαμάληδες του Μαρόκου. Άτυχε Αβδούλ Χαμίτ, αν >>> ήσουν εσύ στον θρόνο, αυτοί δε θα 'ταν τώρα εδώ!» >>> >>> Στο άκουσμα του ονόματος του πατισάχ, κάτι ρίγησε μέσα του. Δεν ήταν χαρά >>> ούτε φόβος ή νοσταλγία, έμοιαζε σαν μια επίκληση των νεκρών μες στο >>> μεσογειακό φως, σαν μια φωτογραφία της παιδικής του ηλικίας που ήταν κάπου >>> χαμένη και ξαναβρέθηκε. >>> >>> «Αυτές τις μέρες θα το διαπιστώσετε κι εσείς ότι η παρουσία των συμμάχων >>> στην πόλη θα είναι για καλό. Το μόνο που τους καταλογίζουν προς το παρόν >>> σε σχέση με την πυρκαγιά είναι ότι είχαν ρουφήξει σχεδόν όλο το νερό απ' το >>> Κέντρο κι από προχθές, όταν η φωτιά πήρε να δυναμώνει, το νερό δεν ήταν >>> αρκετό και γι' αυτό πρόλαβε να εξαπλωθεί. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δε >>> στέκει, γιατί ο Βαρδάρης ήταν τόσο δυνατός, που καμιά τουλούμπα >>> Πυροσβεστικής και καμιά μάνικα δε θα μπορούσε να σταματήσει την >>> καταστροφή». >>> >>> «Θεέ μου, είναι δυνατόν;» >>> >>> Είχαν περάσει τον Λευκό Πύργο κι έμπαιναν στον παραλιακό δρόμο. Η φωνή του >>> Αλπερέν μπέη ακούστηκε ραγισμένη, γεμάτη αγωνία. Παρά την ηλικία του, >>> τάχυνε το βήμα του, με το μπαστούνι του χωρίς ν' ακουμπάει στη γη, γιατί η >>> θέα της καταστροφής τον άρπαζε και τον έσερνε κοντά της σαν πελώριος >>> μαγνήτης. >>> >>> Περπατούσαν τώρα στο λιθόστρωτο της παραλίας με κατεύθυνση το Λιμάνι. Το >>> ένα μετά το άλλο τα λαμπρά κτίρια της πρωτεύουσας των Νεότουρκων, >>> τεμαχισμένα, κάπνιζαν ακόμη. Τοίχοι ορφανοί έστεκαν μόνοι τους, μαύροι απ' >>> την κόλαση της φωτιάς, τρούλοι μισοί σαν ξεδοντιασμένα κρανία, καπνισμένα >>> μάρμαρα, γύψινα ξεκολλημένα, μπαλκόνια που κρέμονταν σαν τσαμπιά. Έξω απ' >>> το Pathe σωροί από μπάζα, καθώς ένα μεγάλο μέρος από τους τοίχους του είχε >>> καταρρεύσει. Μέσα στους σωρούς από χώμα, ένα πιάνο παρατημένο. Ένας >>> Βρετανός στρατιώτης με την κρεμ κάσκα στο κεφάλι κάτι προσπαθούσε να παίξει >>> πατώντας όρθιος τα πλήκτρα. Ήταν όλα μια τρέλα βουτηγμένη στους καπνούς δυο >>> ημερών, στη μυρωδιά του κάρβουνου που είχε αρχίσει κιόλας να παλιώνει και >>> του καμένου λίπους από κάτι αποθήκες στην πρώτη αποβάθρα. >>> >>> «Λαμπάδιασαν και τα καΐκια ακόμη», σχολίασε ο Αλπερέν μπέης και του έδειξε >>> κάτι μισοβυθισμένα κουφάρια λίγα μέτρα πέρα απ' την προκυμαία. >>> >>> «Η ορμή του Βαρδάρη ήταν τέτοια, που οι φλόγες ταξίδεψαν και πάνω απ' το >>> νερό. Σώθηκαν μόνο αυτά τα πλεούμενα που έλυσαν έγκαιρα τους κάβους κι >>> ανοίχτηκαν προς τα αντιτορπιλικά των συμμάχων». >>> >>> «Τι κάνουν όλοι εκείνοι στην άκρη, αυτοί στις βάρκες και στις δέστρες;» >>> >>> Ο Λεύτερης κοίταξε δυο τρεις παρέες από χαμάληδες και μαουνιέρηδες. >>> Κουρελήδες οι πιο πολλοί με μαντίλια δεμένα στο κεφάλι, έριχναν απ' την >>> προκυμαία και απ' τις βάρκες σχοινιά και γάντζους μέσα στο νερό. >>> >>> «Ψαρεύουν έπιπλα, αξιότιμε. Κάποια στιγμή 0α τα πουλήσουν στα παζάρια, κι >>> άντε εσύ ν' αποδείξεις ότι ήταν του σπιτιού σου, γιατί το καΐκι που >>> νοίκιασες βούλιαξε πριν αφήσει τον μόλο». >>> >>> Το ισόγειο σ' ένα μέγαρο με ναυτιλιακά γραφεία είχε γίνει γιαπί. Είχαν >>> καεί τα αρχεία, τα έπιπλα, οι πόρτες. Μέσα εκεί στα μπάζα είχε στήσει την >>> καρέκλα του ένας κουρέας και ξύριζε στρατιώτες και πολίτες - όσους ήθελαν >>> να κάνουν την καινούρια αρχή, το πρώτο βήμα και να ξεχάσουν την καταστροφή. >>> >>> Έστριψαν απ' την παραλία στην οδό Βενιζέλου - σκηνές Αποκάλυψης. Το >>> καφενείο του Φλόκα κατεστραμμένο, η Νέα Λέσχη επίσης, τα ακριβά μαγαζιά, >>> όσα ακόμα στέκονταν όρθια, είχαν τα κεπέγκια κατεβασμένα και λιωμένα, το >>> πέρασμα της φωτιάς τα είχε παραμορφώσει. Σ' όλον τον δρόμο φαινόταν ότι >>> μόνο το Μέγαρο Στάιν είχε σταθεί τυχερό, σαν ν' αδιαφόρησαν οι φλόγες και >>> το προσπέρασαν. >>> >>> Βγήκαν στον φραγκομαχαλά· εκεί άλλη Γέεννα: τράπεζες κατεστραμμένες, το >>> Γαλλικό Νοσοκομείο είχε εκκενωθεί, η Σχολή Καλογραιών καμένη, η Καθολική >>> Εκκλησία βρομισμένη απ' το φούμο του διαβόλου. >>> >>> «Είναι ο άγιός σας αυτός εκεί πάνω;» ρώτησε ο μπέης και του έδειξε πάνω απ' >>> την Εγνατία ένα μεγάλο κουφάρι φαγωμένο από πολλές μεριές. >>> >>> «Ναι, αξιότιμε, εκεί ήταν ο Αϊ-Δημήτρης». >>> >>> «Άλλη μια φορά μέσα στους αιώνες που δεν μπόρεσε να σας σώσει, μόνο που >>> τώρα δεν μπόρεσε να σώσει ούτε τον εαυτό του. Ζούμε σε τέτοιες εποχές, >>> Λευτέρη, που ο οικουμενικός νόμος είναι η φωτιά. Κοίτα τους μιναρέδες μας· >>> μπορεί να στέκουν ακόμα λευκοί σαν λαμπάδες, αλλά οι μολυβένιες στέγες τους >>> έχουν λιώσει. Αν ψάξεις κάτω στη βάση τους, θα βρεις καμένα τα λελέκια που >>> είχαν στις στέγες τις φωλιές τους. Πού είναι οι άγιοι οι δικοί μας και οι >>> δικοί σας; Φοβάμαι ότι γευματίζουν με τον στρατηγό Σαράιγ». >>> >>> Στις επόμενες μέρες όλες οι συνοικίες έξω απ' το καμένο Κέντρο γέμισαν >>> πυροπαθείς. Η ίδια η συνοικία των Εξοχών λησμόνησε για λίγο καιρό την >>> αριστοκρατική της γαλήνη, καθώς τα σπίτια, οι κήποι, οι αυλές γέμισαν με >>> συγγενείς που μέσα σε μια νύχτα είχαν χάσει τα πάντα και βρήκαν φιλοξενία >>> σε ξαδέρφους, θείους, κουμπάρους. >>> >>> Οι πιο φτωχοί όμως απ' τους πυροπαθείς δεν μπορούσαν καν να ονειρευτούν ένα >>> κρεβάτι σ' έναν πύργο των Εξοχών, που θα θύμιζε τη Βόρεια Ευρώπη, ούτε καν >>> να ονειρευτούν δυο μέτρα γη χωρίς πολυκοσμία σε μια πευκόφυτη αυλή, σ' ένα >>> κιόσκι, σ' ένα σπίτι κηπουρού. Οι πιο πολλοί άστεγοι πάντως είχαν >>> καταφύγει στα πρόχειρα στρατόπεδα που είχαν στήσει οι στρατιώτες της >>> Αντάντ, αυτά με τα ίδια κι απαράλλαχτα αντίσκηνα στοιχημένα στη σειρά, με >>> τα καζάνια γεμάτα βρασμένο γάλα και τα δελτία του ψωμιού. Υπήρχαν βέβαια κι >>> αυτοί, οι πιο άτυχοι απ' τη φτωχολογιά, που δεν είχαν βρει μια θέση ούτε >>> καν σε στρατόπεδο, αλλά κοιμόντουσαν στα πεζοδρόμια, στην αυλή της Αγίας >>> Σοφίας και της Μητρόπολης ή κάτω απ' τη σκιά του μεσαιωνικού τείχους στην >>> Άνω Πόλη. >>> >>> Μες στην καρδιά του εμπορικού κέντρου, απογοητευμένοι μαγαζάτορες >>> συνέχιζαν ν' ανακατεύουν και να ψάχνουν μες στα ζεστά ερείπια οτιδήποτε θα >>> μπορούσε να είχε σωθεί και θα είχε κάποια αξία. Η φωτιά πάνω απ' την >>> Εγνατία είχε σταματήσει πριν απ' την Αχειροποίητο, ενώ κάτω απ' τον φαρδύ >>> δρόμο πρόλαβε κι έκαψε λίγο απ' το Ιπποδρόμιο, τη γειτονιά πριν απ' τη >>> Λεωφόρο Χαμιδιέ. >>> >>> Οι Αρχές ενθάρρυναν με κάθε τρόπο την κάθε λογής αναχώρηση, μόνιμη ή >>> προσωρινή. Τα τρένα, γεμάτα, ξεκινούσαν κάθε πρωί για τη Θεσσαλία και την >>> Αθήνα με οικογένειες ολόκληρες που έριχναν πίσω τους μαύρη πέτρα πάνω στα >>> μαύρα χαλάσματα. Οι πιο πολλοί δε θα γυρίσουν ποτέ στη Σαλονίκη. Απ' >>> αυτούς, οι περισσότεροι ήταν Εβραίοι που θα κατέληγαν στην Παλαιστίνη. >>> Αλλοι, πιο τολμηροί, νοίκιαζαν τρεχαντήρια και βάρκες κι έφευγαν απ' τη >>> θάλασσα για να μυρίζουν μόνο την ευωδιά του αχινού μακριά απ' τα >>> καρβουνιασμένα δοκάρια και τα σπασμένα κεραμίδια, που τώρα τα κατουρούσαν >>> άστεγοι. Τα παιδιά τους έγερναν το κεφάλι ν' αποκοιμηθούν πάνω σε κουλούρες >>> από αλατισμένα σχοινιά με το όνειρο της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, του >>> Πειραιά, του Βόλου, της Χαλκίδας. Έμεινε η Σαλονίκη ν' αχνίζει μέρες και >>> νύχτες και να σφίγγει ως στενό κολάρο τον λαιμό του Αλέξανδρου >>> Παπαναστασίου, που στις λίγες ώρες ύπνου που του αντιστοιχούσαν ονειρευόταν >>> μια καινούρια πόλη με οικοδομικά τετράγωνα, χαραγμένους δρόμους, >>> πεζοδρόμια, πάρκα. >>> >>> (.) >>> >>> Οι εκκρεμότητες των ασφαλιστικών συμβολαίων ήταν η δεύτερη φωτιά που >>> ακολούθησε την πυρκαγιά της 5ης Αυγούστου. Πολλοί μιλούσαν για Αρμαγεδδώνα >>> στην παγκόσμια ιστορία των ασφαλίσεων. Μόνο η βρετανική «North British & >>> Mercantile Co» έπρεπε να αποζημιώσει τρεις χιλιάδες συμβόλαια. Η πόλη είχε >>> γεμίσει εξ αυτού ασφαλιστικούς πράκτορες σταλμένους απ' τις εταιρείες για >>> να συντάξουν εμπεριστατωμένες αναφορές. Συχνά έμοιαζαν με πρωτάρηδες >>> δημοσιογράφους καθώς ανέκφραστοι έχωναν τη μύτη τους παντού, έβγαζαν >>> φωτογραφίες και κρατούσαν σημειώσεις. Στον νομικό πόλεμο που είχε ξεσπάσει >>> σχετικά με τις αποζημιώσεις, διακυβεύονταν ούτε λίγο ούτε πολύ τρία >>> εκατομμύρια λίρες. Αν οι εταιρείες κατόρθωναν να αποδώσουν την πυρκαγιά σε >>> εχθρική ενέργεια, δε θα καταβαλλόταν καμιά αποζημίωση. Το θέμα σύρθηκε >>> ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση, στο Φόρεϊν Όφις, στα προξενεία και στις >>> εφημερίδες ως τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς. >>> >>> >>> >>> >>> >>> >>> >>> >>> >>> Advertisements >>> >>> >>> >>> >>> >>> >>> Report this ad >>> >>> >>> >>> >>> >>> Report this ad >>> >>> >>> >>> >>> Περαιτέρω: >>> ________ >>> >>> Orasi mailing list >>> για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση >>> orasi-requ...@hostvis.net >>> και στο θέμα γράψτε unsubscribe >>> >>> Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της >>> λίστας στείλτε email στην διεύθυνση >>> Orasi@hostvis.net >>> >>> διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα >>> http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net >>> >>> Για το αρχείο της λίστας >>> http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ >>> Εναλλακτικό αρχείο: >>> http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ >>> παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) >>> http://www.freelists.org/archives/orasi >>> __________ >>> NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού >>> http://www.nvda-project.org/ >>> _____________ >>> Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις >>> προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών >>> ____________ >> >> ________ >> >> Orasi mailing list >> για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση >> orasi-requ...@hostvis.net >> και στο θέμα γράψτε unsubscribe >> >> Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της >> λίστας στείλτε email στην διεύθυνση >> Orasi@hostvis.net >> >> διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα >> http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net >> >> Για το αρχείο της λίστας >> http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ >> Εναλλακτικό αρχείο: >> http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ >> παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) >> http://www.freelists.org/archives/orasi >> __________ >> NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού >> http://www.nvda-project.org/ >> _____________ >> Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις >> προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών >> ____________ > ________ > > Orasi mailing list > για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση > orasi-requ...@hostvis.net > και στο θέμα γράψτε unsubscribe > > Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας > στείλτε email στην διεύθυνση > Orasi@hostvis.net > > διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα > http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net > > Για το αρχείο της λίστας > http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ > Εναλλακτικό αρχείο: > http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ > παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) > http://www.freelists.org/archives/orasi > __________ > NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού > http://www.nvda-project.org/ > _____________ > Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις > προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών > ____________ ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ Εναλλακτικό αρχείο: http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ _____________ Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ____________
