Pantun Tukang Sinso (Edited)
============================
Oleh: Wady Afriadi


Katiko ambo masih SD, alaik gergaji masin (arik masin) nan banamo sinso baru mulai dipagunokan di desa ambo nan banamo Tiaka, Kecamatan Guguak, Limopuluah Koto, Pikumbuah Mudiak.
Bataun-taun kudian, baru tau ambo bahaso istilah "sinso" itu adolah kato untuak manjadikan namo masih tu kadalam bahaso awak dari bahaso Inggirih, yaitu "chainsaw", aratinyo gergaji rantai.


Dima juo tadanga bunyi sinso tu, barami-rami kami pai mancaliak. Apo ko nan ditabang urang jo sinso tu? Takok kami. Mulo2, cuma batang kayu surian, bayua, atau modang sajo nan diarik urang jo sinso tu.

Tapi kini ko, indak mamiliah2 makannyo lai. Apo juo dikarek jo dibalahnyo, dari batang rambutan, durian, modang, surian, sampai batang karambia nan kareh ruyuangnyo.

Urang nan manyinso tu, biasonyo bakarajo duo urang. Surang mamacik arik tu jo kaduo balah tangannyo, nan surang lain batugeh sbg petugas kebersihan, manguakkan cirik arik nan manutupi garih, sahinggo urang nan mamacik arik masin tu dapek mambalah kayu maikuti garih itam tu.

Nampaknyo, istilahnyo dalam bahaso rang kini, nan mamacik sinso adolah "bos", sadangkan nan mambuang cirik arik adolah "asisten".

Garih hitam sabagai garih untuk diikuti tu, dibuek jo sebuah banang nan dicelupkan ka sebuah cairan nan diletakkan dalam tampuruang, cairan hitam nan berasal dari isi baterai ABC usang dilarutkan dalam aia. Hitam pakek warnanyo.

Sasudah banang tu jadi itam, dirantang lah diateh kayu dek tukang sinso tu baduo. Surang mamacik di ujuang nan ciek, surang lai di ujuang ciek lai. Dirapekkannyo banang tu ka kayu, samo2 diegangnyo sahinggo tagang, sasudah tu salah surang maegang banang tu sabalah ka tangah, diegangnyo kateh sasudah tu dilapehkannyo baliak. Babunyi balapik banang tu tibo diateh kayu, "Pik!", maninggakan bakeh garih luruih mamanjang, nan kadiikuti tukang sinso waktu mambalah.

Karajo sinso tu memang capek. Indak sampai sakarek ari, sudah dinyo batang bayua sabatang. Alun ari sanjo, batang surian lah sudah pulo ciek lai. Tapi, ado ciek nan nampak dek kami, cirik arik sinso tu sabana banyak. Inyo mambuang kayu saleba satangah senti, nan dicirikkan dek rantainyo. Jikok co tukang arik caro lamo dapek diambiak sapuluah halai papan, jo tukang sinso anyo tujuah halai papan hanyo (!). Teknologi kadang2 memang sangaik boros.

Sinso tu sangaik babahayo nampaknyo. Pernah ambo mancaliak ka sinso tu di sabalah kamuko, langsuang mahariak tukangnyo.

"Waei! Manga karojo ang disitu? Asak dari situ, putuh rantei ko beko, dapek waang dinyo! Manggaduah se."

Baitu kecek si Yuh tukang sinso tu, tapaso lah ambo asak. Paraturannyo nampaknyo, jikok ingin mancaliak urang maarik, jan kasabalah kamuko tapi caliaklah dari sabalah sampiang. Jadi kok putuih rantainyo, awak indak kanai lapia dinyo. Kalau dimuko, sangaik babahayo, sarupo kecek Iyuh tu. Bayangkan sajo lah kalau rantau sinso tu putuih, tibo di ateh bahu awak misalnyo, hih! Ndak pulo talok mambayangan dek ambo.

Karano carito awak ko adolah tantang pantun, mangko ambo fokuskanlah baliak ka kaji awak samulo.

Si Yuh tu namo aslinyo adolah Yusrizal, dek kami urang Pikumbuah tantu baimbaukan Iyuh, sabananyo urangnyo sangaik elok ati. Walaupun inyo berang ka ambo waktu tu, tapi di wakatu2 indak paberang bagai inyo ka ambo. Bahkan, acok ambo dibuliahkannyo sato maminum kopinyo nan disadiokan dek urang nan manyuruah maarik. Kadang2, bacubo pulo rokoknyo sabatang duo batang.

Jikok tau lah urang gaek ambo bahaso ambo minum kopi, jankan marokok lai, pasti alah kanai berang ambo.
"Minum kopi ang? Taragak basisunguk ang, ketek baru alah minum kopi." Baitu kecek gaek ambo biasonyo. Anak ketek dikampuang ambo acok ditakut2i bahaso jikok minum kopi awak, beko tumbuah sajo sunguik, padohal awak ketek baru. Sia pulo anak ketek nan ka nio basunguik. Mancaliak urang minum kopi di lapau iyo ndak ado nan indak basunguik, tantu kami picayo.


Si Yuh tu (alah maningga inyo kini, inalillah) kadang2 dianggapnyo ambo sabagai kawan. Anak ketek diharagoi sarupo itu tantu sanang hati ambo. Jarang nyo urang dewasa nan bersahabat jo ambo sarupo itu. Urang2 gadang biasonyo ado-ado sajo nan ka diberangkannyo ka ambo. Mangecek wakatu jumaik-lah, mangajuikkan itiak urang lah, marancah padi urang lah, dan sabagainyo.

Rokoknyo si Yuh tu rokok "Panama", rokok paliang murah. Sakali-sakali ambo mintak rokoknyo agak sabatang, Iyuh tu indak keberatan. "Cubolah." keceknyo. Maisok sudah minum kopi sambia duduak di bawah batang kayu rindang iyo lamak taraso. Namuah takantuak-kantuak ambo dinyo.

Kadang2, pagarahnyo lai pulo Iyuh tu.

Pantun nan ka ambo kecekkan itu adolah pantun nan pernah diagiahkannyo ka ambo. Mulo-mulo, ambo indak tau bahaso apo nan dikecekkannyo ka ambo itu adolah kiasan dan isi, dua bagian pembentuk pantun. Jadi agak heran ambo katiko inyo batanyo:

"Lai mananom sorei ang dalom goluak?"

Iko iyo bahaso kampuang bana, di kampuang ambo nan banamo Tiakar, Kecamatan Guguak, Limapuluh Koto. Artinyo adolah, "Lai mananam sarai waang dalam galuak?"

Lai taraso dek ambo, kecek ko pasti baujuang beko, indak tanyo sakadar tanyo sajo. Tapi dek indak tontu dek ambo jawabnyo, tapaso ambo jawab se jujur, "Indak." Karano ambo memang indak pernah mananam sarai dalam galuak, dima pulo inyo ka amuah iduik dalam galuak tu.

"Kalau baitu, berarti waang indak pernah bacorei jo boruak." Lanjuik si Yuh.

Aratinyo ambo indak pernah bacarai jo baruak. Kama ambo pai, baruak pai pulo samo jo ambo.

Hah? Tapana ambo dinyo. Jadi pasangan "sorei dalom goluak" adolah "bacorei jo boruak". A perfect pantun!

Dek dikecekkannyo ambo indak bacorei jo boruak tu, iyobana raso takanai ambo dinyo. Dek indak ado kajawek, tantu caruik nan baupekkan lai.

"Iyuh kan****g. Aden ang kecekkan indak bacorei jo boruak." Upek ambo.
Dek inyo akrab jo anak ketek, lai indak baa dek Iyuh tu di pa-waang sajo.

Sasudah tu Iyuh malanjuikkan karajonyo baliak, dek ari alah lewaik pulo tangah hari. Ambo nunuik kopinyo sakali lai nan masih tingga, ambo eloan pulo rokok panama-nyo sabatang lai. Iyo bana hengkau rasonyo maisok sudah minum kopi lewaik tangah hari tu. Takantuak-kantuak ambo dikipeh angin samilir sarato dibuai bunyi sinso nan mamakak tu...!



Epilog:
Di lain wakatu, Iyuh juga pernah batanyo ka ambo.
"Sabuk diateh kawa, a nyin waang kiyo."

(Sabuik di ateh kawa- nama pohon kopi, apo manuruik waang?"

Jaweknyo adolah: "Urang gonduk indak basarowa."

:)

Bogor, end of August, 2004.

Wady Afriadi
0815-970-1611
<http://wady.or.id/>http://wady.or.id

----------------------------------------
Do You Urangawak?

Join the [EMAIL PROTECTED]

The group of Minangkabau folks worldwide

To join, click
<http://groups.yahoo.com/group/urangawak>http://groups.yahoo.com/group/urangawak


---------------------------------------- ____________________________________________________

Berhenti/mengganti konfigurasi keanggotaan anda, silahkan ke: http://rantaunet.org/palanta-setting
------------------------------------------------------------
Tata Tertib Palanta RantauNet:
http://rantaunet.org/palanta-tatatertib
____________________________________________________

Kirim email ke