Assalamu'alaikum ww
 
Galak galak rusuah ati ambo mandanga ota di rantaunet ko.
Dalam galak, ibo ati ado pulo, sabab ado nan malu mangaku sabagai urang Minang.
Sabagai suku bangso di dunie ko, awak urang Minang punyo kakurangan jo kalabihan.
 
Biasonyo padusi indak sato maota di palanta lapau do, tapi lapau nan iko kan lain jo nan biaso.
Sabab tu mudah-mudahan ota awak di lapau ko ado baiaknyo untuk mampaelok-i nan kurang elok dan mampatahankan prinsip-prinsip Minang nan elok, nan dikagumi dek urang lain.
 
Ambo sapandapek jo Sanak nan manyabuik tantang harato pusako randah dan pusako tinggi.
Harato pusako tinggi tu biasonyo: rumah, sawah ladang, jo tanaman tuo sarupo karambia atau lainnyo.
Manuruik adat Minang harato nan iko ko indak bulieh dijua, bulieh digadaikan kok paralu bana yaitu bilo:
"Gadih gadang alun balaki, rumah gadang katirisan, maik tabajang tangah rumah" Dari siko kito bakasimpulan bahaso rumah indak buliah diusiak, sabab harato bulieh digadaikan untuak mampabaiki rumah nan tirih.
Di siko lah sabananya kakuatan adat Minang tu. Harato turun tamurun dari ibu ka anak padusi, tapi indak barati inyo punyo hak sakandak atinyo. Inyo mamaliaro, kok haruih digadaikanpun indak bisa kalau indak disatujui dek dunsanaknyo nan laki-laki..
Jadi dengan adonyo rumah jo tanah atau sawah ko, urang padusi Minang harusnyo mampunyai harago diri nan gadang, inyo indak punyo resiko, ka tacampak di jalan, sabab walau inyo dibao marantau dek lakinyo, kok disio-siokan, inyo punyo rumah tampek pulang, itu bukan barati inyo indak manghormati laki. Sabab laki di Minang disabuik juo " junjungan" (di kampuang ambo) nan haruih dihormati.
Nan laki-laki, walaupun inyo indak mandapek warisan, inyo bulieh bausaho diateh sawah ladang pusako tinggi tu, walaupun kadang-kadang babagi hasia jo dunsanak padusi.
Kan itu marupokan jaminan juo untuak dunsanak laki-laki, kok gagal di rantau pulang sajolah.
Hanyo dengan manjago adat nan indak mambuliehkan manjua harato pusako tu lah kito bisa manjago ranah Minang. Untuak nan punah misalnyo, kok dijua, jualah ka urang kampuang awak juo, supayo indak tajadi samacam nasib urang Batawi tu.
 
Ambo nak sato pulo ciek tantangan galandangan ko, sahubuangan jo adat Minang.
Iko pangalaman ambo sabalun ambo maninggakan kampuang (tahun 1986), ado surang padusi nan mamintak-mintak, keceknyo inyo lalok di pasa Limbanang di ateh karton, jo anaknyo. Inyo lanca babaso Minang, samulo ambo indak mamparatikan bana doh, tapi sasudah duo kali inyo datang, ambo heran, manga indak ado rumah, usuik punyo usuik, tanyato inyo indak asli urang Minang doh.
Di Padang pun panah ambo batanyo, ka surang urang pamintak-mintak, apo sukunyo, tanyato inyo indak dapek manjawab doh, padahal inyo babaso Minang, tingga di daerah Minang.
Manuruik ambo, urang Minang tu basuku, bapanghulu, tau asa usuanyo, pandam pakuburannyo.
Kok iyo banyak nan jadi galandangan barati lah banyak urang Minang nan kailangan darah Minangnyo, mungkin tacicia antah di maa, sabab papatah Minang mangatokan : "Dari iduik baputieh mato, labih elok mati bakalang tanah." Tapi karano urang Minang itu Islam, inyo indak akan membunuh diri, karano itu adolah doso nan indak baampun. Jadi inyo ka bausao, kalau paralu pulang ka kampuang, kok adat lai indak dilangga, tantu ado rumah jo sawah ladang saketek banyaknyo.
Makonyo awak harus mampatahankan adat supayo jan banyak urang Minang jadi galandangan.
Apo lai kini,  banyak rumah nan  kosong, sawah nan indak bajadikan.
 
Ambo baco ado sanak nan maajak sanak Urpas manaliti galandangan di Jakarta, rancak bana tu, mah
Jan lupo mananyokan suku jo panghulunyo, sabab sado urang nan pandai babaso Minang alun tantu urang Minang (baso Minang tu indak sarik bana doh, tingga duo tigo taun di Sumbar, lah lanca tu mah)  dan sado urang nan bakaratu panduduk Sumatra Barat alun tantu pulo Urang Minang.
Sakitu dulu lah panjang amek.
 
Idar Islami Pitopang 
 
 
 
 

Kirim email ke