Re: [Orasi] Μνήμη και κατευόδιο στον Μιχαήλ Σακελλαρίου
Πολύ ενδιαφέρον κείμενο! Καλημέρα σας από το Πευκί Ευοίας! Στάλθηκε από το iPhone μου 17 Αυγ 2014, 7:34 μ.μ., ο/η Kwnstantinos Teodoropoulos έγραψε: > Μνήμη και κατευόδιο στον Μιχαήλ Σακελλαρίου > > > Τον συνάντησα 3,5 χρόνια πριν, ήταν τότε 99 ετών! Στο σπίτι του στο Κολωνάκι. > Το σπίτι του Μιχαήλ Σακελλαρίου, που έφυγε από τη ζωή πραγματικά πλήρης > ημερών (συμπλήρωσε τα 102 χρόνια του τον περασμένο Φεβρουάριο) το Σάββατο 16 > Αυγούστου, ήταν ενα αστικό διαμέρισμα μιας μεταπολεμικής πολυκατοικίας, στο > οποίο ξεχώριζε η απλότητα σε άριστο συνδυασμό με την αρχοντιά, τα βιβλία και > οι φωτογραφίες. Οι φίλοι του τον αποκαλούσαν, από τότε, «ο γηραιότερος – > νεότερος ακαδημαϊκός», κάνοντας αντίστιξη των χρόνων της ηλικίας του με τη > φρεσκάδα της σκέψης και της ματιάς του (κατείχε από το 1983 την έδρα της > Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας). Στα 99 του μου είχε ανοίξει ο ίδιος την πόρτα > του σπιτιού, γιατί αυτό ορίζει η ευγένεια. Καθήσαμε αντικριστά στο σαλόνι του > σπιτιού του και μιλήσαμε για ώρα για τις ανάγκες της στήλης της «Κ» «Γεύμα με > την “Κ”». Από εκείνη τη συνάντηση μοιραζόμαστε μερικές από τις σκέψεις του, > σαν αποχαιρετισμό και σαν φόρο τιμής σ' έναν σπουδαίο άνθρωπο και επιστήμονα. > > Στο διάστημα της ζωής σας ποιες είναι οι πιο κραυγαλέες αλλαγές στην κοινωνία > και τους ανθρώπους αυτής της χώρας; Τι απ' όλα αυτά είναι ελπιδοφόρο και τι > είναι ανησυχητικό; > > «...Οταν ήμουν μαθητής, ήταν τόσο κακή η ποιότητα του φωταερίου, που και για > το μαγείρεμα και για τον φωτισμό βοηθούσαμε με λάμπες οινοπνεύματος, ου μην > αλλά και με λάμπες πετρελαίου. Η διαδρομή από αυτή την κατάσταση ως σήμερα, > καταλαβαίνετε τι διαφορές έχει. Σήμερα ήδη το internet είναι κάτι παλιό. Τα > κομπιούτερ; Τριάντα χρόνια πίσω. Η τηλεόραση; Ακόμη πιο πίσω. Το ραδιόφωνο; > Το τηλέφωνο; Ολα αυτά έγιναν στο διάστημα αυτών των ετών επηρεάζοντας και την > κοινωνία. Και σήμερα η ελληνική κοινωνία είναι σφραγισμένη από αυτές τις > μεταβολές». > > Προς το καλύτερο; > > «Η πρώτη απάντηση είναι ναι. Εχει ευκολυνθεί η ζωή. Κοιτάξτε, εγώ γεννήθηκα > στην Πάτρα. Και ο μόνος τρόπος να ταξιδέψεις από την Πάτρα στην Αθήνα ήταν > σιδηρόδρομος ή πλοίο. Μία από τις σκηνές που έχω στον νου μου είναι ότι οι > αχθοφόροι που κουβαλούσαν τις αποσκευές μας ήταν ξυπόλητοι! Ξέρετε πώς ήταν > τα σπίτια στα χωριά; Σ' ένα δωμάτιο ζούσαν και άνθρωποι και ζώα. Τώρα πλέον > υπάρχει χρήμα σ' αυτόν τον τόπο ή τουλάχιστον μέχρι προχθές υπήρχε (σ.σ. η > συνέντευξη δημοσιεύτηκε στις 16 Ιανουαρίου 2011). Δεν ξέρω βέβαια αν είναι > ανάλογη η πορεία στην εξέλιξη του πολιτισμού. Γιατί ενώ παλιά υπήρχε ένας > λαϊκός πολιτισμός, πολύ αληθινός, με τους κώδικές του, τώρα ο πολιτισμός στην > καλύτερη περίπτωση είναι συμβατικός. Είναι πολιτισμός επιπόλαιος, μιμητικός, > οθνείος, όπως θα έλεγαν και οι παλιοί, δηλαδή ξένος. Εννοώ τον επίπλαστο > πολιτισμό που εισάγουμε από την Αμερική. Στην Αμερική είναι γνήσιος. Εδώ > έρχεται μια πέτσα. Διότι δεν είναι γέννημα του τόπου μας». > > > (...) «Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: η σχέση των Ελλήνων με τους αρχαίους είναι > διαφορετική από τη σχέση των Δυτικοευρωπαίων με τους αρχαίους. Δηλαδή εμείς > σύραμε μια παράδοση παιδείας, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρις ότου > καταργήθηκαν τα Αρχαία Ελληνικά. Τα Αρχαία διδάσκονταν ως γραμματική και > συντακτικό. Τα κείμενα ήταν πηγή από την οποία παίρναμε γραμματικούς τύπους. > Δεν υπήρχε παρακίνηση για διείσδυση στο πνεύμα των αρχαίων. Οσοι μας δίδαξαν > Αρχαία Ελληνικά δεν ήξεραν ούτε τους ενδιέφερε η ανάλυση των κειμένων. Δεν το > είχαν μάθει. Δεν προχωρούσαν σε συνθέσεις. Μόλις παρέλαβαν οι ξένοι τα αρχαία > κείμενα, μαζί με τη διδασκαλία της Ελληνικής, συνέβησαν τα εξής: στην αρχή > μάθαιναν τα ελληνικά περίπου όπως οι Βυζαντινοί. Αλλά ήσαν πιο συστηματικοί > και είχαν καλύτερα σχολεία. Κι από ένα σημείο κι έπειτα, άρχισαν μια > διαφορετική έμβάθυνση στη σπουδή του αρχαίου κόσμου. Ο Γερμανός ή ο Γάλλος > καθηγητής κάνει μάθημα Αρχαίων Ελληνικών τελείως ξεκολλημένο από τον τύπο. Η > Ρομιγί αυτό έκανε, κι αυτό ήταν άλλο πράγμα. (...) Σπάνια βγήκαν μέσα από > τους κόλπους της ελληνικής παιδείας προϊόντα, ως άνθρωποι, τόσο καλλιεργημένα > και τόσο ευαίσθητα που να βαλουν τον κανόνα αυτό. Για την εποχή τη δική μας, > εξαιρέσεις ήταν ο Συκουτρής και ο Κακριδής. (...) Οταν είχε έρθει ο Συκουτρής > στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον άκουσα, ήταν μια αποκάλυψη. Σχολιάζοντας τον > Μενέξενο του Πλάτωνα, άκουγες αναφορές στον Σαίξπηρ, τον Γκαίτε... Είναι άλλο > πράγμα. Ετσι μπαίνεις στο αρχαίο πνεύμα. Ομως είναι η παιδεία πριν το > πανεπιστήμιο που δεν βοηθάει (...). > > (...) Είχαν περάσει 2,5 ώρες συζητώντας με τον Μιχαήλ Σακελλαρίου εκείνο το > πρωινό. “Σας έχω κουράσει”; τον ρώτησα. «Ποτέ δεν κουράζομαι, ούτε βαριέμαι. > Και θα σας πω ένα μυστικό. Οταν είχα προχωρήσει στην εφηβεία, στα 15 μου, > είχα συνειδητοποιήσει ότι οργιζόμουν. Και ότι γινόμουν επιθετικός. Και είπα > 'γιατί; Κερδίζω τίποτα; Διότι δύο επιθετικότητες οδηγούν σε
[Orasi] Μνήμη και κατευόδιο στον Μιχαήλ Σακελλαρίου
Μνήμη και κατευόδιο στον Μιχαήλ Σακελλαρίου Τον συνάντησα 3,5 χρόνια πριν, ήταν τότε 99 ετών! Στο σπίτι του στο Κολωνάκι. Το σπίτι του Μιχαήλ Σακελλαρίου, που έφυγε από τη ζωή πραγματικά πλήρης ημερών (συμπλήρωσε τα 102 χρόνια του τον περασμένο Φεβρουάριο) το Σάββατο 16 Αυγούστου, ήταν ενα αστικό διαμέρισμα μιας μεταπολεμικής πολυκατοικίας, στο οποίο ξεχώριζε η απλότητα σε άριστο συνδυασμό με την αρχοντιά, τα βιβλία και οι φωτογραφίες. Οι φίλοι του τον αποκαλούσαν, από τότε, «ο γηραιότερος – νεότερος ακαδημαϊκός», κάνοντας αντίστιξη των χρόνων της ηλικίας του με τη φρεσκάδα της σκέψης και της ματιάς του (κατείχε από το 1983 την έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας). Στα 99 του μου είχε ανοίξει ο ίδιος την πόρτα του σπιτιού, γιατί αυτό ορίζει η ευγένεια. Καθήσαμε αντικριστά στο σαλόνι του σπιτιού του και μιλήσαμε για ώρα για τις ανάγκες της στήλης της «Κ» «Γεύμα με την “Κ”». Από εκείνη τη συνάντηση μοιραζόμαστε μερικές από τις σκέψεις του, σαν αποχαιρετισμό και σαν φόρο τιμής σ' έναν σπουδαίο άνθρωπο και επιστήμονα. Στο διάστημα της ζωής σας ποιες είναι οι πιο κραυγαλέες αλλαγές στην κοινωνία και τους ανθρώπους αυτής της χώρας; Τι απ' όλα αυτά είναι ελπιδοφόρο και τι είναι ανησυχητικό; «...Οταν ήμουν μαθητής, ήταν τόσο κακή η ποιότητα του φωταερίου, που και για το μαγείρεμα και για τον φωτισμό βοηθούσαμε με λάμπες οινοπνεύματος, ου μην αλλά και με λάμπες πετρελαίου. Η διαδρομή από αυτή την κατάσταση ως σήμερα, καταλαβαίνετε τι διαφορές έχει. Σήμερα ήδη το internet είναι κάτι παλιό. Τα κομπιούτερ; Τριάντα χρόνια πίσω. Η τηλεόραση; Ακόμη πιο πίσω. Το ραδιόφωνο; Το τηλέφωνο; Ολα αυτά έγιναν στο διάστημα αυτών των ετών επηρεάζοντας και την κοινωνία. Και σήμερα η ελληνική κοινωνία είναι σφραγισμένη από αυτές τις μεταβολές». Προς το καλύτερο; «Η πρώτη απάντηση είναι ναι. Εχει ευκολυνθεί η ζωή. Κοιτάξτε, εγώ γεννήθηκα στην Πάτρα. Και ο μόνος τρόπος να ταξιδέψεις από την Πάτρα στην Αθήνα ήταν σιδηρόδρομος ή πλοίο. Μία από τις σκηνές που έχω στον νου μου είναι ότι οι αχθοφόροι που κουβαλούσαν τις αποσκευές μας ήταν ξυπόλητοι! Ξέρετε πώς ήταν τα σπίτια στα χωριά; Σ' ένα δωμάτιο ζούσαν και άνθρωποι και ζώα. Τώρα πλέον υπάρχει χρήμα σ' αυτόν τον τόπο ή τουλάχιστον μέχρι προχθές υπήρχε (σ.σ. η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στις 16 Ιανουαρίου 2011). Δεν ξέρω βέβαια αν είναι ανάλογη η πορεία στην εξέλιξη του πολιτισμού. Γιατί ενώ παλιά υπήρχε ένας λαϊκός πολιτισμός, πολύ αληθινός, με τους κώδικές του, τώρα ο πολιτισμός στην καλύτερη περίπτωση είναι συμβατικός. Είναι πολιτισμός επιπόλαιος, μιμητικός, οθνείος, όπως θα έλεγαν και οι παλιοί, δηλαδή ξένος. Εννοώ τον επίπλαστο πολιτισμό που εισάγουμε από την Αμερική. Στην Αμερική είναι γνήσιος. Εδώ έρχεται μια πέτσα. Διότι δεν είναι γέννημα του τόπου μας». (...) «Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: η σχέση των Ελλήνων με τους αρχαίους είναι διαφορετική από τη σχέση των Δυτικοευρωπαίων με τους αρχαίους. Δηλαδή εμείς σύραμε μια παράδοση παιδείας, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρις ότου καταργήθηκαν τα Αρχαία Ελληνικά. Τα Αρχαία διδάσκονταν ως γραμματική και συντακτικό. Τα κείμενα ήταν πηγή από την οποία παίρναμε γραμματικούς τύπους. Δεν υπήρχε παρακίνηση για διείσδυση στο πνεύμα των αρχαίων. Οσοι μας δίδαξαν Αρχαία Ελληνικά δεν ήξεραν ούτε τους ενδιέφερε η ανάλυση των κειμένων. Δεν το είχαν μάθει. Δεν προχωρούσαν σε συνθέσεις. Μόλις παρέλαβαν οι ξένοι τα αρχαία κείμενα, μαζί με τη διδασκαλία της Ελληνικής, συνέβησαν τα εξής: στην αρχή μάθαιναν τα ελληνικά περίπου όπως οι Βυζαντινοί. Αλλά ήσαν πιο συστηματικοί και είχαν καλύτερα σχολεία. Κι από ένα σημείο κι έπειτα, άρχισαν μια διαφορετική έμβάθυνση στη σπουδή του αρχαίου κόσμου. Ο Γερμανός ή ο Γάλλος καθηγητής κάνει μάθημα Αρχαίων Ελληνικών τελείως ξεκολλημένο από τον τύπο. Η Ρομιγί αυτό έκανε, κι αυτό ήταν άλλο πράγμα. (...) Σπάνια βγήκαν μέσα από τους κόλπους της ελληνικής παιδείας προϊόντα, ως άνθρωποι, τόσο καλλιεργημένα και τόσο ευαίσθητα που να βαλουν τον κανόνα αυτό. Για την εποχή τη δική μας, εξαιρέσεις ήταν ο Συκουτρής και ο Κακριδής. (...) Οταν είχε έρθει ο Συκουτρής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον άκουσα, ήταν μια αποκάλυψη. Σχολιάζοντας τον Μενέξενο του Πλάτωνα, άκουγες αναφορές στον Σαίξπηρ, τον Γκαίτε... Είναι άλλο πράγμα. Ετσι μπαίνεις στο αρχαίο πνεύμα. Ομως είναι η παιδεία πριν το πανεπιστήμιο που δεν βοηθάει (...). (...) Είχαν περάσει 2,5 ώρες συζητώντας με τον Μιχαήλ Σακελλαρίου εκείνο το πρωινό. “Σας έχω κουράσει”; τον ρώτησα. «Ποτέ δεν κουράζομαι, ούτε βαριέμαι. Και θα σας πω ένα μυστικό. Οταν είχα προχωρήσει στην εφηβεία, στα 15 μου, είχα συνειδητοποιήσει ότι οργιζόμουν. Και ότι γινόμουν επιθετικός. Και είπα 'γιατί; Κερδίζω τίποτα; Διότι δύο επιθετικότητες οδηγούν σε μηδέν, αλληλοακυρώνονται. Πρέπει να επιβάλω στον εαυτό μου ψυχραιμία. Ετσι θα διατηρώ το μυαλό μου καθαρό, ώστε να σκέφτομαι, πώς θα αντιμετωπίσω την επίθεση'. Λοιπόν, από τότε έχω γίνει πολύ ψύχραιμος. Εχω στιγμές οργής, τόσες λίγες που μπορώ να τις θυμάμαι. Δεν ήταν αυθόρμητες, ήταν ηθελημένες. Ο θ
