Από τον τοίχο στο facebook του stelios palas με ειδίκευση στο διεθνές δίκαιο.
Stelios Pallas Σε πολλά άρθρα πχ εφημερίδα των συντακτών, αυγή, ντοκουμέντο, Huffington post κτλ αναφέρεται ότι η αναγκαστική σίτιση είναι per se ή καθίσταται βασανιστήριο συνεπώς απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο. • Υφίσταται ένας κανόνας δικαίου που να απαγορεύει την αναγκαστική σίτιση; Όχι. Δεν υφίσταται κατηγορηματικός κανόνας διεθνούς δικαίου, που να επιτρέπει ή να απαγορεύει την αναγκαστική σίτιση. · Μπορούμε να μιλήσουμε για δημιουργία εθιμικού κανόνα δικαίου, που να επιτρέπει την αναγκαστική σίτιση ή να την απαγορεύει; Όχι. Το διεθνές έθιμο είναι η γενική, σταθερή και ομοιόμορφη πρακτική, που γίνεται δεκτή ως κανόνας δικαίου. Είναι μία από τις πηγές του διεθνούς δικαίου. Για τη διαπίστωση κι απόδειξη του διεθνούς εθίμου χρησιμοποιούνται αποφάσεις τόσο διεθνών, όσο και εσωτερικών δικαστηρίων, διπλωματική αλληλογραφία, πρακτικά συνεδριάσεων, γνωμοδοτήσεις του Υπουργείου Εξωτερικών των κρατών, διεθνείς συνθήκες, εσωτερική νομοθεσία και πρακτική διεθνών οργανισμών. Αναφορικά με το διεθνές εθιμικό δίκαιο, αυτό εστιάζει σε δύο στοιχεία: τη συνεπή και ομοιόμορφη πρακτική των κρατών και την υποκειμενική αποδοχή της πρακτικής ως δικαίου από τη διεθνή κοινότητα (opinio juris-πεποίθηση δικαίου). Υπάρχουν κράτη που επιτρέπουν την αναγκαστική σίτιση θέτοντας προϋποθέσεις όπως ΗΠΑ, Ισραήλ (αυτές οι δυο χώρες έχουν κι ανεπτυγμένη νομολογία), Γαλλία, Αυστραλία, Ελλάδα, Γερμανία, Αυστρία, κτλ και υπάρχουν χώρες που απαγορεύουν την αναγκαστική σίτιση πχ ΗΒ. • Υφίσταται soft law που να απαγορεύει ή να επιτρέπει την αναγκαστική σίτιση; Μπορούμε να μιλήσουμε για de lege ferenda; Ναι υφίσταται. Οι Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners (SMR) και οι Principles of Medical Ethics ρυθμίζουν τις σχέσεις ιατρικού προσωπικού και κρατούμενου, άρα αναφέρονται στην αναγκαστική σίτιση μόνο εμμέσως. Η Γεν. Συνέλευση του World Medical Association με τις Διακηρύξεις του Τόκιο και της Μάλτας απαγορεύουν την αναγκαστική σίτιση [Where a prisoner refuses nourishment and is considered by the physician as capable of forming an unimpaired and rational judgment concerning the consequences of such a voluntary refusal of nourishment, he or she shall not be fed artificially.]. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού καταλήγει στο ίδιο ανωτέρω συμπέρασμα. Όμως η European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) δεν απαγορεύει την αναγκαστική σίτιση, δίνει διακριτική ευχέρεια στα κράτη μέλη θέτοντας όμως κριτήρια και προϋποθέσεις. Η αναγκαστική σίτιση να προβλέπεται με νόμο, να τηρεί συγκεκριμένες αρχές, να εφαρμόζεται σε εξαιρετικές και περιορισμένες περιπτώσεις [βλ. CPT Standards]. Και σε αυτό το σημείο τίθεται και το ζήτημα του «εν δυνάμει» δικαίου. Για την μετατροπή ενός κανόνα soft law σε hard law είτε θα πρέπει να μετουσιωθεί αυτός ο κανόνας σε μια νομικώς υποχρεωτική μορφή δλδ να γίνει πηγή του δικαίου, δλδ να γίνει συνθήκη με τρόπο που συνάπτονται οι συνθήκες (βλ την μετατροπή της Οικουμενικής Διακήρυξης του ΟΗΕ του 1948 — που ήταν απλώς διακήρυξη δλδ soft law — στα δύο Διεθνή Σύμφωνα ICCPR και ICESCR του 1966 που είναι διεθνείς συνθήκες) είτε να αποκρυσταλλώνει διεθνές έθιμο είτε να μετατραπεί σε εθιμικό κανόνα αλλά αυτό είναι πολύ δύσκολο γιατί όπως τονίστηκε ανωτέρω η νομική πεποίθηση και ομοιόμορφη πρακτική από τα κράτη δεν υφίσταται. Ναι μεν μπορεί το soft law να προδιαγράφει τις κατευθυντήριες γραμμές σε ένα υπό διαμόρφωση θέμα, αλλά τα κράτη είναι αυτά που αν θελήσουν θα προχωρήσουν σε νομικές δεσμεύσεις. • Υφίστανται αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων ή συστάσεις quasi judicial/ εναλλακτικών σχηματισμών που να απαγορεύουν ή να επιτρέπουν την αναγκαστική σίτιση; Ναι υφίστανται. Το ΕΔΔΑ ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα. H υποχρεωτική σίτιση ενός απεργού πείνας δεν είναι εξ ορισμού καταδικασμένη πρακτική ως βασανιστήριο ή ως άλλη απάνθρωπη και εξευτελιστική πράξη, υφίστανται κριτήρια: πρώτον, κατά πόσον τεκμηριώνεται η ιατρική αναγκαιότητα της υποχρεωτικής σίτισης η οποία και πρέπει να κρίνεται από ιατρούς, δεύτερον, η ύπαρξη διαδικαστικών εγγυήσεων και κατά πόσο τηρούνται στην κρινόμενη απόφαση αναγκαστικής σίτισης, και τέλος ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η αναγκαστική σίτιση. [βλ. Αποφάσεις Nevmerzhitsky v. Ukraine 2005, Pandjikidzé and Others v. Georgia 2006, Özgül v. Turkey 2007, Ciorap v. Republic of Moldova 2007, Rappaz v. Switzerland 2013]. Το Δικαστήριο προέβη σε στάθμιση, όπως ένας άνθρωπος που ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σκοινί, δέχθηκε την θετική υποχρέωση του κράτους στην προστασία της ζωής και θεώρησε παράλληλα ότι η βούληση του απεργού πείνας δεν είναι ο θάνατος per se, αλλά η άσκηση πίεσης στην εκπλήρωση των απαιτήσεων του, συνεπώς δεν τίθεται θέμα δικαιώματος στον θάνατο. Υπάρχουν κι αποφάσεις προσωρινών μέτρων, όπου το ΕΔΔΑ ζητά την λήξη της απεργίας πείνας [βλ Ilaşcu and Others v. Republic of Moldova and Russia 2004]. Την νομολογία του ΕΔΔΑ ακολούθησε και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τα Εγκλήματα στην Πρώην Γιουγκοσλαβία, στην υπόθεση Vojislav Seselj [ICTY, IT-03-67-T, 2006], διατάσσοντας την αναγκαστική σίτιση. Όσον αφορά τις quasi judicial διαδικασίες: Υφίστανται οι Ειδικές Διαδικασίες (Special Procedures) του Συστήματος του ΟΗΕ (UN Charter Based Regime). Τα όργανα των Ειδικών Διαδικασιών εκδίδουν recommendations (συστάσεις), οι οποίες αναμφίβολα δεν είναι δικαστικές αποφάσεις ούτε views (διαπιστώσεις), συνεπώς δεν είναι δεσμευτικές. Έχουν υπάρξει συστάσεις που θεωρουν την αναγκαστική σίτιση βασανιστήριο πχ ο Ειδικός Εισηγητής για τα βασανιστήρια, τη σκληρή και απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή ποινή στο πλαίσιο των κατεχόμενων και των παλαιστίνιων κρατουμένων στις Ισραηλινές φυλακές, ο Ειδικός Εισηγητής για την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στο πλαίσιο του Γκουαντάναμο. • Τι υποστηρίζει η θεωρία; Υφίσταται βιβλιογραφία κι αρθρογραφία που υποστηρίζει την αναγκαστική σίτιση υπό προϋποθέσεις και κριτήρια βλ Rubinstein και αντίστοιχη που την χαρακτηρίζει ως βασανιστήριο. Συμπέρασμα: Στην περίπτωση μας βέβαια μας αφορά το Ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βλ ΕΔΔΑ γιατί αυτό δεσμεύει την Ελλάδα. ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ Εναλλακτικό αρχείο: http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ _____________ Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ενώ Για να κατεβάσετε τον σχετικό κατάλογο επισκεφθείτε το http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.zip ____________
