https://www.lifo.gr/culture/cinema/eirini-pappa-1926-2022?amp
Ειρήνη Παππά (1926-2022)
Η σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός πέθανε σε ηλικία 96 ετών.
Χρήστος Παρίδης14.09.2022 | 10:14
Η σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός Ειρήνη Παππά πέθανε σε ηλικία 96 ετών.
«Το χωριό μου μ’ έμαθε τον τρόπο που παίζω. Όλες οι μνήμες που παραμένουν
ζωντανές, η παιδική ηλικία, τα νερά, τα πουλιά, το φεγγάρι, η αστροφεγγιά, οι
ίσκιοι, το κριτς-κριτς που κάνουν τα φυτά μέσα στη νύχτα καθώς μεγαλώνουν, κι
εσύ τ’ ακούς ενώ κοιμάσαι σε μια ταράτσα, και το πρωί τα βλέπεις δέκα πόντους
μακρύτερα».
Αυτά έλεγε η Ειρήνη Παππά σε μία από τις τελευταίες της τηλεοπτικές
συνεντεύξεις, θέλοντας να εξηγήσει όλη της την κοσμοθεωρία τόσο σε σχέση με την
τέχνη της υποκριτικής όσο και με τη στάση ζωής που ακολούθησε καθόλη τη
διάρκεια της εντυπωσιακής διεθνούς κινηματογραφικής της καριέρας.
Γεννημένη στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926 –η ίδια διατεινόταν ότι γεννήθηκε το
1929‒ στο Χιλιομόδι Κορινθίας, ήταν το τέταρτο και τελευταίο κορίτσι της
οικογένειας Λελέκου, όπου όλοι, πατέρας, μητέρα και θεία ήταν δάσκαλοι.
Έτσι, από τη μια μεγάλωσε δίπλα στη φύση και τις αφηγήσεις της γιαγιάς της,
που, όπως έλεγε, ήταν σπουδαία παραμυθατζού, σαν τη μάνα της, και από την άλλη
καθοριστική υπήρξε η επιρροή του πατέρα της, ο οποίος της εμφύσησε από νωρίς
την αγάπη για την αρχαία ελληνική γραμματεία.
Στη μακρόχρονη καριέρα της τιμήθηκε με ουκ ολίγα βραβεία και τίτλους.
Σημαντικές στιγμές ήταν το 1995, οπότε έλαβε το παράσημο του Ταξιάρχη του
Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή
Στεφανόπουλο, το 2000, που αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της
Ρώμης, το 2002 που ανακηρύχθηκε «Γυναίκα της Ευρώπης».
Ο ίδιος αρνήθηκε να γράψει τα παιδιά του στην ΕΟΝ, διατηρώντας ένα ελεύθερο
πνεύμα σε όλα τα επίπεδα, με βασικό στόχο και επιδίωξη να μορφώσει τις κόρες
του μακριά από την παραδεδομένη αντίληψη ότι η μόνη προοπτική για τις γυναίκες
ήταν να γίνουν νοικοκυρές.
Η ίδια είχε να λέει ότι αν για κάτι τον θυμόταν πάντα ήταν γιατί της δίδαξε την
ασέβεια! Και ότι η μοναδική αριστοκρατία είναι εκείνη του πνεύματος.
Στα 12 της η Ρηνούλα, όπως την αποκαλούσαν τότε, μετακόμισε με την οικογένειά
της στην Αθήνα στην οδό Ξενοκράτους και στο σχολείο είχε να αντιμετωπίσει
συμμαθήτριες του «δεξιού» Κολωνακίου. Εκείνη, μια ανυπόταχτη χωριατοπούλα, που
με την ενηλικίωσή της θα γινόταν μέλος του ΚΚΕ και θα έπαιρνε την απόφαση να
γίνει ηθοποιός. Μια επιλογή εντελώς απαράδεκτη ηθικά για οποιοδήποτε
καθωσπρέπει σπίτι της εποχής, που εξομοίωνε, ούτε λίγο ούτε πολύ, τις γυναίκες
ηθοποιούς με πόρνες.
Η Ειρήνη Παππά στον ρόλο της Μπουμπουλίνας.
Η σύγκρουση με τη μητέρα της ήταν σφοδρή και ιδιαίτερα προσβλητική από την
πλευρά της τελευταίας, όπως και όταν αποφάσισε να παντρευτεί τον συγγραφέα Άλκη
Παππά. Ο γάμος τους κράτησε από το 1943 έως το 1947 και όταν εν τέλει χώρισαν
φιλικά, εκείνη διατήρησε το επίθετό του, με το οποίο έμελλε να γίνει μία από
τις πιο γνωστές ηθοποιούς διεθνώς.
Μαθήτρια του μεγάλου Ροντήρη αλλά και της Παξινού στη σχολή του Εθνικού,
αρνιόταν να μπει σε καλούπια και να υποταχτεί στο «ψεύτικο», κατά τη γνώμη της,
σύστημα υποκριτικής των μεγάλων τραγωδών της εποχής. Όταν, λοιπόν, ο Αλέκος
Σακελλάριος της πρότεινε, τελειόφοιτη της δραματικής πια, να εμφανιστεί σε
επιθεώρηση, δέχτηκε με μεγάλη χαρά, θεωρώντας ότι εκεί τουλάχιστον οι ηθοποιοί
έπαιζαν και μιλούσαν σαν φυσιολογικοί άνθρωποι.
Έτσι, η πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο ήταν το 1948, στην ιστορική επιθεώρηση
των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου «Άνθρωποι… Άνθρωποι», στη Λυρική Σκηνή, δίπλα
στους Ορέστη Μακρή, Χρήστο Τσαγανέα, Μίμη Φωτόπουλο, Σπεράντζα Βρανά, Ντίνο
Ηλιόπουλο, Νίκο Ρίζο, Σμαρούλα Γιούλη.
Παράλληλα, επειδή ο ευφυής σκηνοθέτης τη θεωρούσε καλλονή την οδήγησε στη Φίνος
Φιλμς, όπου το 1948 έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία «Χαμένοι
Άγγελοι». Ακολούθησε το 1951 η «Νεκρή Πολιτεία» του Φρίξου Ηλιάδη με τον Γιώργο
Φούντα, η οποία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Καννών. Τον Μάιο του 1952 η Ευρώπη
ανακάλυπτε ένα νέο, ξεχωριστής ομορφιάς πρόσωπο και μια ιδιαίτερα εκφραστική
ηθοποιό. Είχε μια δωρική κατατομή με αρχαιοελληνικά χαρακτηριστικά που δεν
πέρασε απαρατήρητη, με αποτέλεσμα να την προσεγγίσουν Ιταλοί παραγωγοί,
προτείνοντάς της ρόλους στη γειτονική χώρα.
Η Ειρήνη Παππά ως Ηλέκτρα και η Αλέκα Κατσέλη δεξιά στον ρόλο της
Κλυταιμνήστρας.
Ανταποκρίθηκε στη νέα πρόκληση άμεσα και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της στην
Ιταλία, ενώ συγχρόνως ο Ελία Καζάν την προσκάλεσε στην Αμερική ‒ σε δική του
ταινία δεν έπαιξε ποτέ. Της έδωσαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο γουέστερν του
Ρόμπερτ Γουάιζ «Tribute to a bad man» με τον Τζέιμς Κάγκνεϊ, αλλά το Χόλιγουντ
δεν είναι Μεσόγειος. Πίσω στην Αθήνα γυρίζει την «Μπουμπουλίνα» και τη «Γέφυρα
των Στεναγμών» όπου υποδύεται την κυρα-Φροσύνη.
Τα χρόνια που ακολούθησαν συμμετείχε σε όλο και σημαντικότερες διεθνείς
παραγωγές με σπουδαίους συμπρωταγωνιστές, ενώ η Ρώμη έγινε το δεύτερο σπίτι
