Το τρένο στη Βόρειο Ελλάδα
H εξέλιξη του σιδηροδρομικού δικτύου απο την κατασκευή της πρώτης
γραμμής έως σήμερα
Του Δημήτρη Παπαδημητρίου
Υποπροϊσταμένου Υπηρεσίας ΟΣΕ/Διεύθυνση Περιφερείας Mακεδονίας - Θράκης
H ΠΡΩΤΗ κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στα κατεχόμενα από την
οθωμανική αυτοκρατορία εδάφη, που στη συνέχεια περιήλθαν στην Ελλάδα,
άρχισε το 1871 με τη στρώση της γραμμής Θεσσαλονίκης - Σκοπίων, μήκους
243 χλμ. Η γραμμή ολοκληρώθηκε το 1873. Εναν χρόνο αργότερα δόθηκε
στην εκμετάλλευση και η διακλάδωση της γραμμής Κωνσταντινούπολης =
Σεράμπεϋ - Μπέλοβα (σύνορα Βουλγαρίας - Ανατολικής Ρωμυλίας), από
Κούλελι - Μπουργκάζ (Πύθιο) προς το Δεδέ - αγάτς (Αλεξανδρούπολη).
Η χρηματοδότηση των έργων κατασκευής εξασφαλίστηκε από την εταιρία που
ίδρυσε ο Βαρώνος Maurice de Hirsch, τραπεζίτης με διεθνείς
διασυνδέσεις στους οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους της εποχής.
Οι συνδέσεις της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης με την ενδοχώρα,
παρέμειναν ενδοβαλ-κάνιες υποθέσεις έως το 1888, οπότε, με την
ολοκλήρωση των τμημάτων των γραμμών που έλειπαν, επιτεύχθηκε τελικά η
ένωσή τους με τα μεγάλα αστικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης.
Η σύνδεση, των ακραίων αυτών σημείων με τους ευρωπαϊκούς σιδηροδρόμους,
υπήρξε σημαντικό γεγονός, δεδομένου ότι οι γραμμές αυτές αποτελούν τους
κύριους άξονες της μεταφορικής εξυπηρέτησης στα διάφορα διαμερίσματα του
βαλκανικού χώρου έως σήμερα. Το πρώτο τρένο στη Θεσσαλονίκη έφτασε στις
7/19 Μαΐου 1888 μεταφέροντας εκατό περίπου ευρωπαϊκές προσωπικότητες
και νέα ήθη.
Στην εταιρία των Ανατολικών Σιδηροδρόμων (Chemins de Fer Orientaux) που
εκμεταλλευόταν τις πιο πάνω γραμμές στον οθωμανο-κρατούμενο χώρο,
δόθηκαν μονοπωλιακά, στα λιμάνια Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης,
μεγάλα προνόμια για να γίνουν οι κυριότε-ρες προσβάσεις της
οθωμανικής αυτοκρατορίας προς την Ευρώπη και αυτής προς όλες τις
παραμεσο-γειακές χώρες. Το 1892 όμιλος κεφαλαιούχων της Deutsche Bank
ανέλαβε τη σιδηροδρομική σύνδεση της Θεσσαλονίκης με το Μοναστήρι,
δεύτερο κέντρο εμπορικής, στρατιωτικής και οικονομικής σημασίας της
Μακεδονίας μετά τη Θεσσαλονίκη.
Η γραμμή μήκους 219 χλμ. ολοκληρώθηκε το 1894 με προβλέψεις ανάπτυξης
και προέκτασής της έως την Αδριατική. Στα 1896 το σιδηροδρομικό δίκτυο
επεκτάθηκε από τη Θεσσαλονίκη στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη για να
συνδεθεί με την γραμμή Αλεξαν-δρουπόλεως-Πυθίου. Ετσι η Θεσσαλονίκη
εξασφάλισε κατευθείαν σύνδεση με την Κωνσταντινούπολη μέσω των μεγάλων
οικονομικών κέντρων, Σερρών, Δράμας, Ξάνθης, Κομοτηνής.
Επίτευγμα
H σιδηροδρομική σύνδεση του πιο πάνω δικτύου με την προ των Βαλκανικών
πολέμων Ελλάδα καθυστέρησε, αφού για το οθωμανικό κράτος πρυτάνευε η
στρατιωτική θεώρηση των πραγμάτων. Το βαρυσήμαντο αυτό σιδηροδρομικό
επίτευγμα πραγματοποιήθηκε μετά την εδαφική επέκταση της
Ελλάδος (19112-1913), μέσα στην τρομερή θύελλα του 1ου Παγκοσμίου
Πολέμου, στις 26-5-1916. H σιδηροδρομική όμως συγκοινωνία μεταξύ νότιας
και βόρειας ελληνικής επικράτειας λειτούργησε το Μάρτιο του 1918, λόγω
του πολέμου. Εκτοτε η γραμμή Θεσσαλονίκης - Αθηνών αποτελεί τη
σπονδυλική στήλη των χερσαίων συγκοινωνιών της χώρας.
Στη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου οι σύμμαχοι της
Entente (Άγγλογάλλοι) κατασκεύασαν στη Μακεδονία γραμμές στενού πλάτους
01,60 Decauville για την εξυπηρέτηση των αναγκών του πολέμου. Οι γραμμές
αυτές στην περίοδο της ειρήνης περιορίστηκαν στις διαδρομές Σαρακλή -
Σταυρού 66 χλμ. και Σκύδρας - Αριδαίας 28 χλμ. αποτελώντας τη βάση
διακίνησης ανθρώπων και αγαθών στην ακτίνα δράσης τους. H εκμετάλλευση
της γραμμής Σαρακλή - Σταυρού διακόπηκε στις 17-8-1947, η δε Σκύδρας
-Αριδαίας το 1936.
Απελευθέρωση
H επίσημη εξαγορά από το ελληνικό δημόσιο των δικτύων που περιήλθαν στην
κατοχή του, μετά την απελευθέρωση του βορειοελλαδικού χώρου,
πραγματοποιήθηκε ως το 1925. Με εξαίρεση τη γραμμή Αλεξανδρουπόλεως -
Σβίλενγραδ, που παρέμεινε σε ιδιωτική εταιρία με το όνομα Γαλλοελληνικοί
Σιδηρόδρομοι, για να εξαγορασθεί τελικά το 1954 σε κατάσταση
πλήρους εγκατάλειψης.
Στα 1926 παγιώνεται νέα σιδηροδρομική πολιτική με το σχεδιασμό νέων
σιδηροδρομικών γραμμών μεταξύ των οποίων η γραμμή
Θεσσα-λονίκης-Μυρρίνης, μέσω των νοτίων ακτών των λιμνών Αγίου Βασιλείου
και Βόλβης, για τη μείωση του χρόνου διαδρομής προς την Άλεξανδρούπολη.
Τα πρώτα έργα της γραμμής άρχισαν το 1937 με την ολοκλήρωση κατασκευής
του τμήματος Αμφίπολης-Μυρρίνης μήκους 26 χλμ. και άλλων τεχνικών έργων,
για να διακοπούν λόγω του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1937 άρχισε και η
κατασκευή του νέου επιβατικού σταθμού Θεσσαλονίκης που έμελλε να
ολοκληρωθεί μετά 30 χρόνια.
Στα 1930-31 κατασκευάστηκε η διακλάδωση από το σταθμό Φλωρί-νης
(Αρμενοχωρίου) της γραμμής Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου μέχρι της ομωνύμου
πόλεως μήκους 6 χλμ. Αυτό συνέβαλε στο να αναπτυχθεί η Φλώρινα σε
σημαντικό κέντρο των προς Αλβανία και Κορυ-τσά περιοχών. Τον Ιανουάριο
του 1951 άρχισε η επέκταση της γραμμής Θεσσαλονίκης-Φλώρινας, μεταξύ
Αμυνταίου - Κομάνου - Κοζάνης, προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή η
εκμετάλλευση της εκτεταμένης λιγνιτικής περιοχής Πτο-λεμαΐδος και η
οικονομική μεταφορά των διαφόρων μεταλλευμάτων της περιοχής.
H γραμμή μήκους 59 χλμ. περα-τώθηκε το Δεκέμβριο του 1954 και ήταν μέρος
του τμήματος της γραμμής Καλαμπάκας-Κοζάνης-Αμυνταίου, που άρχισε το
1926 και προχώρησε προς το μέρος της Καλαμπάκας όπου στρώθηκε γραμμή σε
μήκος 17 χλμ.
Το σημερινό σιδηροδρομικό δίκτυο του βορειοελλαδικού χώρου ολοκληρώθηκε
το 1964 με την κατασκευή της γραμμής Σιδηροκάστρου - Κούλας, μήκους 15
χλμ., για τη σύνδεση των σιδηροδρομικών δικτύων μεταξύ Ελλάδος -
Βουλγαρίας και των πέραν αυτής κρατών (Ρουμανία, Ρωσία, κ.α.).
Πιστεύουμε ότι σύντομα θα προστεθεί και η σύνδεση της Φλώρινας με το
Πό-γραδετς, τελευταίο σταθμό του αλβανικού σιδηροδρόμου, για τη
λειτουργία του σιδηροδρομικού
άξονα Θεσσαλονίκης-Φλώρινας-Πόγρα-δετς-Δυρραχίου και την εξασφάλιση των
εμπορικών μεταφορών προς την κεντρική Ευρώπη, μέσω Ιταλίας, με
σιδηροδρομικό πορθμείο.
πηγη
η ιστορία των Σιδηροδρόμων Απο τη δημιουργία του πρώτου δικτύου έως
τον ΟΣΕ.
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις
προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών
____________
