Tajne svemira (3)
KOMPTONOVA OPSERVATORIJA NA KOSMIČKOM ZADATKU
Sve je počelo sa austrijskim fizičarem Viktorom Hesom i njegovim otkrićem
kosmičkog zračenja 1911. godine. Ono je izazvalo veliko iznenađenje među
naučnicima, a zabrinutost među neukim ljudima. Zato su fizičari prihvatili posla
da reše misteriju tog zračenja.
Među njima je bio i slavni Robert Miliken, čovek koji se istakao u
istraživanju elektrona. On je još 1931. godine u čuvenom engleskom časopisu za
nauku ''Nature'' objavio članak o sličnosti između kosmičkih i gama-zraka. Pod
njegovom ''zastavom'' započeto je veliko traganje. Najvažniji rezultat do koga
se došlo bio je nalaz da postoji primarno i sekundarno zračenje. Prvo je ono
koje dospeva do gornjih slojeva Zemljine atmosfere. Uglavnom je čestične prirode
i raspolaže izuzetno visokim energijama. A drugo, sekundarno zračenje, je
rezultat žestokih nuklearnih reakcija primarnog zračenja i materije koja čini
atmosferu. Ono je po raznovrsnosti bogatije, a po energiji siromašnije od
primarnog zračenja.
Fizičari su se podelili u dve grupe - na one koji će na Zemlji ispitivati
zračenje koje na nju stiže, i druge koji su sebi u zadatak postavili da
odgonetnu poreklo i prirodu primarnog kosmičkog zračenja. Da bi se u tom pogledu
nešto postiglo, bilo je neophodno podići u kosmos satelite sa detektorima
gama-zračenja.
Prvi sateliti koji su, pored ostalih aktivnosti, merili i ovo zračenje bili
su: OGO, OSO, Vela i sovjetski Kosmosi. Međutim, tek su SAS-2 (lansiran 1972.
god, radio 7 meseci) i COS-B (1975-1982) bili namenjeni isključivo gama-pretrazi
kosmosa. Nažalost, moć razlučivanja njihovih instrumenata bila je mala. Tako oni
nisu mogli da identifikuju zvezde ili njihove skupine koje emituju
gama-zračenje.
U ''astrofizičkom mozaiku'' događaja, dobijenom u širokom spektru
elektromagnetnog zračenja (radio-talasi, infracrveno, vidljivo, ultraljubičasto,
X i kosmičko-zračenje) nedostajala je poslednja karika - ''slika''
najenergetskijeg, kosmičkog-zračenja. Bilo je, dakle, neophodno napraviti
radikalan potez, i njega je učinila NASA.
Pod okriljem Nase stvorena je jedinstvena ''Komptonova opservatorija za
gama-zračenje''. Nju je u kosmos, u orbitu oko Zemlje, izneo i postavio šatl
''Atlantis''. To se desilo početkom aprila 1991. god. Planirano je da radni vek
ove vanzemaljske opservatorije bude 5 godina. Međutim, ona ga je znatno
premašila. Posle devetogodišnjeg uspešnog rada opservatorija je usmerena ka
Zemlji, da bi 4. juna 2000. završila u vodama Tihog okeana.
NASTAVAK.....
http://www.antic.org/Nauka_kao_bajka/
| Yahoo! Groups Sponsor | |
|
|
Yahoo! Groups Links
- To visit your group on the web, go to:
http://groups.yahoo.com/group/SrpskaInformativnaMreza/
- To unsubscribe from this group, send an email to:
[EMAIL PROTECTED]
- Your use of Yahoo! Groups is subject to the Yahoo! Terms of Service.
