*IBRAHIM ISA Berbagi Cerita*
*05 September, 2010*
*----------------------------------------*
*JANGAN LAGI MENGEMIS MINTA MAAF PADA JEPANG!*
Judul stulisan ini 'JANGAN LAGI MENGEMIS MINTA MAAF PADA JEPANG', adalah
varian-ku dari judul artikel di mingguan Belanda 'Groene Amsterdammer',
12 Agustus 2010. Judul aslinya ialah *'Niet Meer Bedelen Om Excuses'*.
Jangan lagi mngemis permintaan-maaf. Maksudnya janganlah lagi (kita
orang Belanda) mengemis supaya Jepang minta maaf kepada Belanda. Itu
bersangkutan dengan tindakan Jepang di kamp-kam-interniran Belanda di
Hindia-Belanda semasa pendudukan Jepang. Khususya mengenai paksaan
terhadap wanita-wanita Belanda untuk dijadikan 'gundik' atau 'pelacur'
Jepang.
Tulisan oleh *Fred Lanzing, antropolog dan historicus Belanda itu*, bisa
dianggap kontroversial. Tidak bisa lain. Karena 'melawan arus'. Arus
yang keras kedengaran selama ini di negeri Belanda. Yaitu tuntutan
kepada (pemerintah Jepang) agar mengakui adanya korban-korban kekejaman
militer Jepang selama pendudukan Jepang atas Hindia-Belanda. Khususnya
kasus wanita-wanita Belanda yang dipaksa jadi pelacur Jepang. Serta
tuntutan 'ganti rugi'. Sampai sekarang, tuntutan tsb ditolak oleh
pemerintah Jepang. Sepertinya jadi masalah 'menggantung' dalam hubungan
Belanda-Jepang.
Pandangan Lanzing tsb 'lain dari pada yang lainnya'. Terbanding
pandangan yang bisa diketahui di Belanda sampai kini, mengenai masa
pendudukan Jepang atas Hindia-Belanda.* Lanzing mengambil posisi tegas
untuk memulai halaman baru dalam hubungan Belanda-Jepang*. Sikap Lanzing
ini pasti tidak bisa diremehkan, karena Lanzing sendiri dan keluarganya
adalah penghuni kamp-interniran Jepang semasa periode pendudukan Jepang.
Lanzing bicara atas dasar pengalaman dan hasil risetnya sendiri.
Maka ada baiknya bagian-bagian tertentu tulisan Lanzing itu,
diterjemahkan bebas dalam bahasa Indonesia untuk pengetahuan pembaca.
<Lengkapnya artikel Lanzing itu, bisa dibaca teks aslinya dalam bahasa
Belanda, seperti terlampir.>
* * *
Dalam rangka peringatan 65 tahun kapitulasi Jepang yang diadakan di
Belanda, terbit sebuah kumpulan sajak 'Geen Requiem', oleh penulis
Belanda Marion Bloem. Diterbitkan atas inisiatif 'Stichting Herdenking
15 Augustus 1945' dengan pendanaan 'Stichting Afwikkeling Het Gebaar'.
Buku Marion Bloem inilah yang jadi fokus sanggahan historicus Fred Lanzing.
Tulis Lanzing a.l : *Tahun ini, 65 tahun yang lalu Jepang bertekuk
lutut. Saya mendesak agar perang di Hindia-Belanda, Perang Pasifik,
disuruh pensiun saja. Sudah waktunya generasi saya, yang telah mengalami
sendiri prahara perang tsb, mengenyahkan sétan ini dari hati dan benak
kita. Agar kita mengambil keputusan -- mengenangkan masa lampau perang
tsb sebagai suatu peristiwa sejarah. Marilah kita menjauhkan diri selalu
dan lagi-lagi mengungkit-ungkit rasa pedih masa lampau. Sudah waktunya
untuk pemulihan, melupakan, demi ketenangan sukma.*
Lanzing dengan keras mengecam buku Marion Bloem. Tulis Lanzing a.l Di
dalam buku itu tertulis bahwa tahun 2010 adalah tahun 'untuk ekstra
memperingati renungan-perang banyak warga negeri kita'. Sajak-sajak
(Marion Bloem itu) disertai oleh suatu 'penjelasan historis'.
Sajak-sajak dan penjelasan tsb memberikan 'gambaran mengenai masa dalam
sejarah tanah-air kita, yang masih saja amat tak dikenal'.
Sayang, tulis Lanzing, harus dikatakan bahwa* 'Geen Requiem' (kumpulan
sajak Marion Bloem itu, I.I.) samasekali tidak memberikan sumbangan
apapun bagi diungkapnya-kebenaran mengenai perang di Hindia-Belanda.
Juga tidak bagi suatu permulaan untuk mengatasi rasa dendam dan dengki,
halmana sering menjadi ciri dari buku (Marion Bloem) itu.*
Selanjutnya Lanzing menguraikan bahwa apa yang dikatakan Maron Bloem
tentang 'perjuangan KNIL melawan serbuan Jepang' ke Hindia Belanda, itu
samasekali tidak benar. Setahu saya, lanjut Lanzing, KNIL memberikan
perlawanan kecil terhadap pendaratan Jepang di pantai Jawa (Banten). Dan
tak lama, KNIL kapitulasi pada tanggal 8 Maret 1942 sesudah seminggu
pendaratan Jepang.
Lanzing juga membantah tentang adanya 'perjuangan' melawan Jepang.
Samasekali tak ada perjuangan KNIL melawan Jepang. Demikian Lanzing.
Apakah ada 'pengejaran' yang dilakukan Jepang terhadap orang-orang
Belanda? Samaserkali tidak, tulis Lanzing. Dalam bulan Oktober 1942,
kami biasa saja naik 'betjak' menuju kamp-interniran di Kramat, setelah
disampaikan keputusan bahwa ibu saya harus ke situ.
Lanzing juga mempertanyakan kebenaran cerita yang ditulis dalam kata
pengantar buku Marion Bloem. Misalnya, tentang 'penghinaan, penindasan,
serba-kekurangan, keputus-asaan, dan penderitaan (..) yang harus
disosialisasikan pada lingkungan yang lebih luas. Agar terdapat
pengakuan mengenai penderitaan, untuk adanya pengertian'. Ini
benar-benar mengherankan saya, kata Lanzing.
Setiap tahun, -- 15 Agusrus 1945 --, diperingati di Belanda. Bendera
nasional dikibarkan. Sering setengah tiang. Menteri-menteri atau
Sekretaris Negara hadir di situ. Media juga ambil bagian dalam
peringatan. Demikian Lanzing. Apakah itu tidak cukup, tanyanya?
Bloem menulis tentang nasib wanita-wanita Belanda yang dipaksa jadi
pelacur oleh Jepang. Sedemikain rupa tulisans Bloem itu, seakan-akan
inilah yang menjadi ciri masa pendudukan Jepang. Menimbulkan kesan,
seakan-akan sebuan Jepang ke Selatan itu adalah demi memperoleh
wanita-wanita it -- dan bukan karena masalah MINYAK.
Singkat kata, tulis Lanzing, 65 th setelah berakhirmya perang di Hindia
Belanda, oleh buku Marion Bloem 'Geen Requiem', digambarkan sebagai
suatu masa tiga-setengah tahun periode yang tak henti-hentinya dalam
hidup celaka, penderitaan, penghinaan, teror dan sadisme. Gambaran tsb
penuh dengan clichés, ketidak-benaran, fakta-fakta historis yang tak
benar, gambaran yang palsu dan merupakan karangan semata-mata. Gambaran
itu tidak dengan tepat mencerminkan keuletan, daya tahan, dan kehendak
untuk survive dari generasi pertama orang-orang Belanda-Indo.
'Hentikanlah mengemis-ngemis untuk suatu pernyatan-maaf. Tokh tidak akan
berhasil. Dan apa gunanya suatu perm-ntan maaf yang dipaksakan. Juga
hentikan meminta-minta uang-ganti-rugi. Saya jamin, tokh tak akan dapat.
Sederhana saja, sikap mengemis demikian itu, tidak baik untuk kalian,
terus saja mengeluh dan minta-minta perhatian.
* * *
Lampiran tulisan Fred Lanzing:
*55 JAAR NA CAPITULATIE VAN JAPAN*
*--------------------------------------------------------------------------------*
*<De Groene Amsterdammer, 12 Augustus 2010.*
*NIET MEER BEDELEN OM EXCUSES, *
*<Door Fred Lanzing>*
*Het boekje */*Geen Requiem*/ *van Marion Bloem draagt niet bij aan de
waarheidsvinding over de oorlog in Nederlands-Indië. Het beeld van een
onafgebroken periode van ellende en tereur is onjuist.* <Door Fred Lanzing>.
DIT JAAR IS HET 65 jaar geleden dat Japan capituleerde. Ik pleit ervoor
de oorlog in Nederlands-Indië, de Pacific-oorlog, met pensioen te
sturen. Het wordt tijd dat mijn generatie, die de orkaan van de oorlog
zelf heeft meegemaakt, dit spook wegjaagt uit ons hart en uit ons hoofd.
Dat wij bsluiten
om ons het oorlogsverleden the herinneren als een historische
gebeurtenis. Laten we afzien van het steeds maar weer oproepen van de
pijn van toen. Het wordt tijd voor heling, vergeten, zielenrust.
Kort geleden verscheen een klein boekje getiteld /Geen Requiem, /een
gedicht geschreven door Marion Bloem. De uitgave is tot stand gekomen op
initiatief van de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 en werd
gefinancieerd door de Stichting Afwikkeling Het Gebaar. In het
bijgevoegd inlegvel staat dat 2010 een jaar is 'om extra stil te staan
bij de oorlogs herinneringen van veel van onze landgenoten'. Er staat
ook dat het gedicht van Marion Bloem vergezeld gaat van een 'historische
duiding'. Het gedicht en de duiding bieden 'zicht op het deel van onze
vaderlandse geschiedenis, dat nog steeds ombekend is'.
Helaas moet gezegd worden dat /Geen Requiem' /niets bijdraagt aan de
waarheidsvinding over de oorlog in Nederlands-Indië of zelfsmaar een
begin maakt met het overwinnen van de wrok en rancune die deze lectuur
zo vaak kenmerken. Dat het begint al met het voorwoord. Er werd
geschreven over 'de strijd, het gepleegde verzet, de vervolging, het
leven binnen en buiten de kampen (. . . )'.
Strijd? Bij mijn weten boot het Nederlands-Indisch leger weining
weerstand bij de Japanse landingen op de kust van Java en capituleerde
het al na een week op 8 maart 1942 te Kalidjati. Dat was een verstandig
besluit, want het Knil was een politieleger dat, slecht bewapend door
het altijd zuinige gouvernement, niet toegerust en geoefend was voor een
echte oorlog. Maar 'strijd' heeft het niet gevoerd. Verzet? In een
artikel in /De Groene Amsterdammer'/ (14 September 2009) schrijft Ono
Sinke 'dat zelfs (
) Indische generatiegenoten niet op de hoogte zijn
(van het verzet) in Nederlands-Indië'. Ja, dat haal je de koekoek: 'er
was helemaal geen verzet, zoals onbedoeld in dat artikel duidelijk
wordt. Bovendien, het was voor alle betrokkenen al snel duidelijk
geworden dat georganiseeerd verzet te midden van een weinig behulpzame,
inheemse bevolking geen kans had.
Vervolging? Werden grote aantallen mensen in razzia's gepakt, in
veewagens gestouwd en naar vernietegingskampen vervoerd? Nee hoor, wij
gingen in oktober 1942 gewoon met een /betjak /naar het interneringskamp
Kramat toen mijn moeder de aanzegging gekregen had.
Aan het leven buiten de kampen is lange tijd weinig aandacht besteed,
dat is waar, maar dit is nu toch wel goedgemaakt door een aantal
publicaties, zoals het zeer informatieve deel /Buiten de kampen /in de
serie /De Japanse bezetting in dagboeken, /samengesteld door Jeroen
Kemperman. Daarin valt te lezen dat het dagelijkse bestaan voor de
Indische buitenkampers te midden van een dikwijls vijandige, inlandse
bevolking en vaak geschoffeerd door wantrouwige Japanse autoriteiten,
natuurlijk geen pretje was. Er waren veel en grote zorgen over voeding,
geld, veiligheid en vaak ook over de krijgsgevangen echgenoten. In de
laatste jaar van de oorlog werden in de grote steden de Indische
jongemannen geprest tot medewerking met de Japanse bezetters. Maar je
kunt er ook lezen dat tot diep in 1944 het leven eigenlijk min of meer
zijn gewone gangetje ging met bioscoopbezoek en winkelen in de pasar
Baroe. Je krijgt de indruk dat met name in de steden de meeste
Indo-Europeanen erin slaagden overeind te blijven in het ongewisse en
karige bestaan.
Er staat in het voorwoord dat 'de vernedering, onderdrukking,
ontberingen, wanhoop, pijn (..) onder een nog bredere groep bekend
[moeten] worden. Voor erkenning van het leed, voor begrip'. Dat verbaast
me: 15 augustus is een nationale gedenkdag, op regeringsgebouwen wappert
dan de vlag vaak halfstok , in de Tweede Kamer wordt 15 augustus
jaarlijks herdacht bij een plaquette, bij het Indisch Monument zijn op
die dag altijd een paar ministers en staatssecretarissen present bij de
nationale herdenkingsplechtigheid, in praktisch alle media wordt er
jaarlijks bij stilgestaan. Is dat niet breed genoeg? Weinig aandacht? De
boekenkasten kreunen van alle studies, memoires, dagboeken, dvd's en
verslagen over Nederlands-Indië. Om eens iets te noemen: je kunt Loe de
Jong van alles verwijten, maar geen gebrek aan aandacht. Vijf delen van
zijn oeuvre zijn gewijd aan Indië. Over de lotgevallen van de Indische
Nederlanders als groepering tijdens en na de oorlog zijn met name de
laatste jaren veel prachtige studies verschenen.
Dan volgt het gedicht van Marion Bloem. Op de tweede pagina wordt in
schrille kleuren geschreven over het lot van de troostmeisjes.
Natuurlijk, dat was een verschrikkelijke zaak voor de betrokken vrouwen,
overigens getalsmatig niet zozeer in Nederlans-Indië als wel in Korea en
China. Bloem schrijft erover alsof dit het allesbepalende kenmerkt van
de Japanse bezetting was. Je krijgt de indruk dat de Japanners hun
zuidelijke veldtocht om de meisjes begonnen en niet om de olie. In
Nederlands-Indië kwam tijdens de Japanse bezetting de gedwongen
prostitutie door de Japanners sporadisch voor. Al in 1963 schreef Doetje
van Velden in haar dissertatie /De Japanse burgerkampen /dat er geen
centraal beleid over legerbordelen was vanuit Tokyo of vanuit de
legerleiding. Hete ronselen van vrouwen voor diensten in bars of
kantines was altijd particulier initiatief van officieren. Het werd door
de Japanse legerleiding in Indië bepaald niet gestimuleerd. Soms werd de
recrutering door andere officieren tegengegaan of werd het disciplinair
gestraft. Bart van Poelgeest schrijft in /NRC Handelsblad /van 8
augustus 1992 dat 'het bij 65 (Indo) Europese -fl) vrouwen buiten kijf
staat dat ze tot prostitutie gedwongen werden'. Tijdens de hele
bezettingstijd van bijna drieënhalf jaar, dus.
Op pagina drie van het gedicht gaat het over de jongenskampen en 'een
vijand die er plezier in had te vernederen'. Alsof dat de dagelijkse
praktijk was in die kampen. In de boeken over hun ervaringen in de
Japanse interneringskampen van Mischa de Vreede, Joo Al, Ernest Hillen
adnn Jan Lechner, om een paar namen te noemen, komen dergelijke sadisten
niet voor. Wie dat wel beweert, verzint maar wat.
WAT MIJ OPVALT en eigenlijk ook erg tegenvalt, is dat er geen enkel
woord in het gedicht gewijd is aan de andere slachtoffers van de Japanse
bezetting: de tweeënhalf miljoen door honger en gebrek omgekomen Javanen
en de driehonderdduizend overal in Zuidoost-Azië gecrepeerde /romusha's
./Dat waren ook Nederlandse onderdanen in die tijd.
Het boekje eindigt met /De strijd in Nederlands-Indië /van Ricci
Scheldwacht. Een merkwaardig stuk voor iemand die zich belkaagt over de
geringe histsorische kennis van de Nederlanders. De Pacific-Oorlog begon
niet op 7 december 1941, zoals er staat, maar op 7 juli 1937 met het
'incident' bij de Marco Polo-brug in Peking. Vanaf dat stijdstip voerde
Japan jarenlang een grootschalige oorlog in China.
'Horderdduizenden zijn in de kampen en tijdens transporteren om het
leven gekomen', staat er en hierbij gaat het duidelijk over (Indo-)
Europeanen. Wat een onzin. Van de circa honderdduizend geinterneerden
stierven er dertienduizend. Dat is veel. Van de 40.500 krijgsgavangenen
sterven er 8500. Dat is ook veel. Maar het zijn geen honderdduizenden.
Ook hij schrijft over de vrouwen-en jongenskampen. Die worden in zijn
woorden gekenmerkt door ziekte, honger, lijfgelijke afstraffing,
sadistische strafmethodes en daar zijn ze weer jonge vrouwen die
'systematisch' worden misbruikt. Het lijkt wel Bergen-Belsen of Sobibar.
Iedereen die de literatuur kent, weet dat dit een vertekend en onjuist
beeld is. De toestand in de interneringskampen was vooral in de laatste
maanden van de oorlog zeer penibel. Daarvóór werd het leven in de kampen
gekenmerkt door verveling, onzekerheid, ruzies, ongerustheid over het
lot van verwanten, de uitzichtloosheid en de eeuwege corvees. Ik verzin
dit niet. Het is te lezen in onder andere de voortreffelijke serie die
ik al noemde: /De Japanse bezetting in dagboeken, /in de delen /Tjideng,
Ambarawa en Tjimahi 4. /Let wel, het gaat om dagboeken. Die geven een
echte inkijk in het dagelijkse leven in de kampen. In een andere studie
staat bij een artikel /Bronnen van waarheid: Nederlandse dagboeken uit
de Japanse interneringskampen: '/De Japanse kampstaf bestond meestal uit
slechts enkele personen, die de geinterneerden lang niet iedere dag te
zien kregen.'
Kortom, 65 jaar na het einde van de oorlog in Nederlands-Indië wordt
door het boekje /Geen Requiem /in slechts een paar pagina's een beeld
geschets van een drieënhalf jaar durende onafgebroken periode van
ellende, leed, vernedering, terreur en sadisme. Het is een beeld vol
clichés, onwaarheden, historische onjuistheden, valse voorstellingen en
pure verzinsels.
Het beeld doet geen recht aan de taaiheid, de veerkracht en de
overlevingswill
van de eerste generatie Indische Nederlanders. Het is neerbuigend om je
ouders en grootouders steeds maar weeer neer te zetten als geslagenen en
vernederden. De eerste generatie raad ik aan: gooi die betutteling van
je af die je steeds aanpraat dat je zo zielig bent. Verwerp het
slachtofferschap dat je steeds wordt ingepeperd. Geen erkenning? Dan
niet. Het maakt jullie prestaties toch niet minder?
De eerste generatie mag zich laten voorstaan op het feit dat de Indische
Nederlanders, ondanks een zuinige, benepen, soms uitgesproken
racistische bejegeningen bij hun komst in Nederland, de meest
succesvolle migrantengroep in de Nederlandse geschiedenis zijn.
Natuurlijk is het waar wat jullie vetellen over het smakeloze
Nederlandse eten, over de laatdunkende onverschilligheid bij het
Nederlands publiek ('bij ons was het hongerswinter, dát was pas heel
erg'), de benepen pensions, de betutteling door maatschapeleijk werkers.
De eerste generatie mag zich ook laten voorstaan o de bijdragen aan
Nederlandse kunst en cultuur en op het feit dat een tweede en derde
generatie vansuccesvolle schrijvers, dichters, auteurs, musuci,
jounalisten en wetenschappers in voortgebracht.
Ou o met dat bedelen om excuus. Die krijg je toch niet. En: wat heb je
aan gedwongen excuses? Hou ook op met het eisen van geld van Japan. Ook
dat krijg jeniet, verzeker ik je. Het is gewoon niet goed voor je, al
dat geklaag en vragen om aandacht. Het levert helemaal niets op en zo
lijkt het wel alsof Hirohito de oorlog toch nog heeft gewonnen.
<*Fred Lanzing* (1933), groeide op in Nederlands-Indië, vebleef
tijdens de Pacific-oorlog, in Japanse interneringskampen en arriveerde
1946 in Nederland. Hij is antropoloog en historicus. Hij publiceerde
geregeld fictie en non-fictie over de coloniale geschiedenis. In Voor
Fred is het kamp een paradijs: Een jeugd in Nederlands-Indië 1933-1946
(Uitgeverij August 2007) beschrijft hij zijn ervaringen in en buiten het
interneringskamp>.
<*Marion Bloem*, Geen Requiem, Indisch Hereningscentrum, Bombeek, 2010>
* * *
[Non-text portions of this message have been removed]
------------------------------------
=======================
Milis Wanita Muslimah
Membangun citra wanita muslimah dalam diri, keluarga, maupun masyarakat.
Twitter: http://twitter.com/wanita_muslimah
Situs Web: http://www.wanita-muslimah.com
ARSIP DISKUSI : http://groups.yahoo.com/group/wanita-muslimah/messages
Kirim Posting mailto:wanita-muslimah@yahoogroups.com
Berhenti mailto:wanita-muslimah-unsubscr...@yahoogroups.com
Milis Keluarga Sejahtera mailto:keluarga-sejaht...@yahoogroups.com
Milis Anak Muda Islam mailto:majelism...@yahoogroups.com
Milis ini tidak menerima attachment.Yahoo! Groups Links
<*> To visit your group on the web, go to:
http://groups.yahoo.com/group/wanita-muslimah/
<*> Your email settings:
Individual Email | Traditional
<*> To change settings online go to:
http://groups.yahoo.com/group/wanita-muslimah/join
(Yahoo! ID required)
<*> To change settings via email:
wanita-muslimah-dig...@yahoogroups.com
wanita-muslimah-fullfeatu...@yahoogroups.com
<*> To unsubscribe from this group, send an email to:
wanita-muslimah-unsubscr...@yahoogroups.com
<*> Your use of Yahoo! Groups is subject to:
http://docs.yahoo.com/info/terms/
