UPOZNAJTE BEOGRAD
Despot Stefan Lazarević
Beograd je nedavno proslavio 600 godina otkako je prvi put postao prestonica srpske države. Tokom sledećih vekova on nije imao taj status, ali ideja despota Stefana Lazarevića preživela je sve osvajače i kada je ponovo postao srpski, Beograd je ponovo postao i prestonica naše zemlje.
Stefan Lazarević, pretpostavlja se, rođen je 1377. godine kao prvi sin kneza Lazara. Posle Kosovskog boja, iako maloletan, postaje knez i vladar velikog dela srpskih zemalja. Kao regenti, ipak, vladaju njegova majka Milica i patrijarh. Knez Stefan kao turski vazal učestvuje u bitkama protiv hrišćanskih vladara na Rovinama (1395) i kod Nikopolja (1396), a u čuvenoj Angorskoj bici 1402. pokazuje neverovatnu hrabrost i herojstvo. Ipak, njegovi napadi na mongolskog vladara Tamerlana o kojima je pričala cela Evropa nisu spasili Bajazita, osmanskog sultana.
Turska je bila poražena, a njihov vladar zarobljen. Stefan je u povratku iz bitke posetio vizantijskog cara Jovana VII od koga dobija titulu despota, drugu po redu titulu u pravoslavnoj hijerarhiji (Drugo carsko dostojanstvo). Prvi put ova titula postaje vladarska i prvi put se neka zemlja naziva despotovinom. Dobijanjem titule on postaje vizantijski vazal, mada samo formalno, a 1403. prihvata i vazalni položaj u odnosu na Ugarsku.
Od njih dobija Beograd koji postaje grad sa više od 50.000 ljudi u kome se na interesantan način spajaju vizantijska kultura i humanistički maniri Zapadne Evrope. Utvrđenja koja su nastala tada i danas krase Gornji grad.
Ipak, priča o Turskoj nije završena. Bajazitovi sinovi Musa i Sulejman ratuju međusobno, a iz sukoba nije mogao biti isključen ni despot Stefan. U borbu se uključuje i Stefanov brat Vuk koji je zbacio despota sa prestola, ali su ga Stefanovi vojnici 1410. ubili. Musa postaje novi sultan i sprema osvetu Srbiji, ali ga 1413. pobeđuje koalicija Srba, Bosanaca, Mađara i Bajazitovog najmlađeg sina Mehmeda.
Posle Mehmedove pobede Stefan ponovo postaje turski vazal. To je period trostrukog vazalstva Srbije, ali i period njenog ekonomskog jačanja. Srbija postaje najveći izvoznik srebra u tada poznatom svetu. Petina srebra dolazi iz srebreničkog i novobrdskog rudnika.
Stefan Lazarević, po rečima savremenika, bio srednjovekovni ratnik i vladar, obrazovani vitez i veliki pesnik. Najpoznatije pesničko delo koje je ostavio je čuveno "Slovo ljubve". Prihvatala ga je ugarska aristokratija i imao je zemlje u Banatu, kao i dvor u Budimu. Bio je član čuvenog viteškog Reda zmaja.
Godine 1421. njegov sestrić Balša III ostavlja mu Zetu, a on za naslednika imenuje drugog sestrića - Đurađa Brankovića. Umro je iznenada 1427. godine, a najvrednije podatke o njegovom životu ostavio je Konstantin Filosof.
