Mimikrija hrvatske desnice
Anto Đapić, lider Hrvatske stranke prava i osječki gradonačelnik,
prešao put od crnokošuljaša do navodnog prijatelja Srba i Jevreja
Hrvatska stranka prava sa svojim liderom Antom Đapićem preko noći se
pretvorila u najveću zagonetku hrvatske stranačke scene. U ulozi
osječkog gradonačelnika Đapić je ovih dana otputovao u Izrael, a sva
je prilika da se tamo poklonio jevrejskim žrtvama Nezavisne države
Hrvatske Ante Pavelića iz vremena Drugog svetskog rata. Kako su domaći
političari, s impozantnim zakašnjenjem, slične gestove paradno
priređivali za evropske goste pred spomenikom Bogdana Bogdanovića u
Jasenovcu, Anto Đapić pokazao je da vlast zaista nema cene. U trenutku
kad se na, inače smrtno dosadnoj, stranačkoj sceni zemlje preko volje
kalkuliše s mogućim prevremenim parlamentarnim izborima, vođa
hrvatskih desničara pokazuje najviše mašte. Koliko god da su njegovi
potezi za političke i ideološke oponente morbidni, cinični i
groteskni, Anto Đapić uspeo je da skine nekoliko velikih mrlja koje
prate program i istupe njegovih ideoloških istomišljenika i stranačkih
kolega.
U Osijeku ga, primera radi, najviše podržavaju jevrejska i srpska
zajednica, a poštuju ga i izbeglice (izraz „prognanici" ovde je
rezervisan samo za pripadnike hrvatske nacionalnosti!) iz istočne
Slavonije. Anto Đapić je pre dva meseca iz gradske kase Osijeka
izdvojio nekih 50 hiljada kuna (500 hiljada dinara) za popravku
devastirane gradske pravoslavne crkve, a najavio je i podizanje
stambenih zgrada za smeštaj srpskog stanovništva izbeglog iz Osijeka
početkom rata. Jevrejska zajednica s odobravanjem je dočekala njegovu
inicijativu o održavanju „Dana Izraela" i promociji „židovskih
viceva". Paralelno s vicevima koji su povremeno prelazili
civilizacijske granice dobrog vaspitanja, osječki gradonačelnik
dekretom je naredio obnovu spomenika Jevrejima koji su u ovom
slavonskom gradu, isključivo zbog svoje nacionalnosti i veroispovesti,
stradali u vreme države Ante Pavelića.
U ovakvoj situaciji loše je dočekana vest da je Anto Đapić odbijen kao
zvanični gost izraelskog grada Arijela s kojim je Osijek nameravao da
se pobratimi. Glavni krivac ovog debakla bio je predsednik centra
preminulog Simona Vizentala Efraim Curof. On je Hrvatskoj i Hrvatima,
bez obzira na stranke, nacionalnosti i veroispovesti, pa i na zvaničnu
politiku, poručio da bi Anto Đapić u ulozi gradonačelnika pograničnog
grada u relativnoj blizini Srbije, u zvaničnu posetu Izraelu mogao da
dođe tek kad se svi Jevreji sveta uvere da se lider ksenofobične
hrvatske desnice odrekao antisemitskih stavova. Istorijat odricanja od
antisemitskih stavova, ubedljiv ili ne, u Đapićevoj stranci je dobio
sva obeležja „blickriga".
Početak je bio mračan čak i za tada ekstremističku Hrvatsku
demokratsku zajednicu koju je vodio Franjo Tuđman. Kako je Đapić tada
bio član vladajuće partije, na njen masovni skup u zagrebačkoj
koncertnoj dvorani „Vatroslav Lisinski" u februaru 1990. godine stigao
je u crnom od glave do pete, uzdignute desne ruke i s ustaškim
pozdravom „Za dom spremni!" Mada mu je većina hadezeovaca oduševljeno
uzvratila pozdrav, Franjo Tuđman ga zbog spoljnih pritisaka izbacuje
iz stranke, pa Đapić prelazi u neprikrivenu desnicu Hrvatske stranke
prava. Ubrzo smenjuje njenog dotadašnjeg šefa Dobroslava Paragu i
postaje čelni čovek nacionalne desnice. Skandali izlaze na videlo u
vreme kratke vlasti socijaldemokrata Ivice Račana i njegovih
koalicionih partnera građanskih opcija.
Anto Đapić prinuđen je da vrati magistarski rad univerziteta u Splitu
i biva kažnjen zbog prepisivanja i falsifikovanja podataka koje je u
njemu navodio iz tuđih radova. Ova neprijatnost nimalo ne šteti
političkoj karijeri ambicioznog pravaša. Nekoliko meseci kasnije,
2000. godine, sklapa koaliciju sa Srpskom narodnom strankom Milana
Đukića, a tri godine kasnije pragmatičnim političkim potezima počinje
da ga podučava jedan od najvećih konvertita hrvatske političke scene,
sociolog Slaven Letica. Kako je arogantni profesor Medicinskog
fakulteta u Zagrebu bio antipatičan većini Đapićevog članstva koje
nije želelo da se odrekne crnih košulja, ustaških pozdrava,
ksenofobije dodatno podstaknute strahotama prethodnog rata sa Srbima i
rasističke ideologije, Leticu je na mestu savetnika Ante Đapića
zamenio bivši Tuđmanov ministar spoljnih poslova Mate Granić.
Dijabetolog, koga je politika odavno udaljila od lekarske profesije,
shvatio je da prvi potezi mračnog pravaša zahtevaju dodatno
osvetljenje u Evropi i svetu. Crne košulje na osječkom gradonačelniku
ustupile su mesto čistim belim okovratnicima, a pala je i čuvena
parafraza iz rečnika predsednika Mesića koji se na svim inauguracijama
predstavljao kao građanin-predsednik: „Ja sam gradonačelnik svih
građana Osijeka i želim da se u njemu svi ugodno osjećaju i uživaju
ista prava!"
Prvi su zapljeskali osječki Srbi i Jevreji, a Mate Granić smesta je
prepoznao taj neprocenjiv kapital. Uz njegovu pomoć, jevrejska opština
Osijeka „samoinicijativno" je predložila gradonačelniku izraelskog
grada Arijela Ronu Nahmanu da pozove u goste gradonačelnika Osijeka i
o svemu se dogovori s vladom u Tel Avivu. Nahman je odgovorio kratko.
„Ne želim Antu Đapića u svom gradu." Objašnjenje je ponudio direktor
Vizentalovog centra Efraim Curof: "Kad Anto Đapić prestane biti Đapić
kakav je bio dolazeći na vlast, a njegova stranka nadvlada svoj
rasizam, antisemitizam, nacionalnu i versku isključivost, Izrael će ga
prihvatiti kao gosta i političara s kojim se može sarađivati."
Nimalo ljut, Anto Đapić se u Izrael i Memorijalni centar Jad Vašem
uputio sam, a za domaće je prilike tipično da se od čitave priče
ogradila i izraelska vlada i vlada premijera Sanadera i hrvatsko
Ministarstvo inostranih poslova. S Đapićevim političkim metamorfozama
i ekskurzijama po Izraelu ne slažu se ni svi članovi njegove stranke,
a pogotovo birači. Apsurd s početka označava i završetak hrvatskih
istorijskih stranputica. Antu Đapića danas podržavaju samo osječki
Jevreji i Srbi.
Inače, grad Arijel, u koji osječkom gradonačelniku nije dopušteno da
uđe, zanimljivo je i poučno mesto, čak i za domaće prilike, u širem
smislu. U njemu živi 18 000 ljudi i star je dvadeset godina. Planski
je ubačen u palestinsku teritoriju, opasan bodljikavom žicom i od
okolnog područja (i ljudi!) odeljen visokim zidom. Do kraja godine
završava se tunel-koridor kojim će ostali stanovnici Izraela moći da
posete svoje rođake i prijatelje u Arijelu, a da pri tom ne moraju da
gledaju svoje palestinske susede...
Srpska Informativna Mreza
sim@antic.org
http://www.antic.org/
