<http://www.novosti.co.yu/code/navigate.php?Id=12&status=jedna&vest=98033&se arch=banjska&datum=2006-12-30> www.novosti.co.yu
28. 12. 2006. Milutin obnavlja Banjsku U prebukiranom Zavodu za zastitu spomenika kulture u cetvrtak je predstavljen program obnove Manastira Banjska i revitalizacije istoimenog naselja i Banje Banjska. Povod je povratak mostiju kralja Milutina iz Bugarske u njegovu zaduzbinu Banjsku, koju je i gradio za svoj mauzolej. Tu je i pocivao 100 godina a po dolasku Turaka - Srbi su ga, kako je rekao episkop rasko-prizrenski Artemije, prvo preneli u Zvecan, pa Nerodimlje i konacno u Sofiju gde se i danas nalaze njegove mosti. - Nadamo se povratku Pantokratora u kupolu i svetskog kralja na grobno mesto u crkvi svetog arhidjakona Stefana, rekla je Gordana Markovic, direktor Zavoda i izrazila nadu da ce se vratiti puni sjaj manastirskom zdanju kakvo je bilo u Milutinovo vreme. Nacrt programa plana obnove Banjska kako je najavila do kraja januara treba da bude upucen opstini Zvecan, a ocekuje i puno ucesce svih pet ministara, clanova koordinacionog tela za obnovu manastira Kosova i Metohije. Predstavljajuci zvanicni plan obnove ona je najpre potsetila na prethodna tri - pogresna koraka Republickog zavoda za zastitu spomenika kulture. To su, po njenim recima, izgradnja konaka, koji je dobio i nagradu kao arhitektonsko zdanje, ali je neprimeren monaskom zivotu. Druga greska je nacinjena, kaze ona, 2003. kada je obnovljen manastirski zid iz turskog perioda, iz vremena kad je Banjska bila pretvorena u dzamiju - zida koji preseca manastirski kompleks, a pri cemu su zanemareni Milutinov manastirski bedem. Treca greska po njenim recima je izgradnja lapidarijuma u koji je smestena kamena plastika sto nije u funkciji manastirskog zivota. Plan obnove, podrazumeva obnovu crkve, rekonstrukciju bedema kralja Milutina a to znaci ugradnju oko hiljadu kubika kamena. Ovaj veliki posao podrazumeva pripremu programa za revitalizaciju Banje i izradu plana generalne regulacije naselja Banjska. Po recima Gordane Markovic, pocele su pripreme za demontazu zida iz turskog perioda, a citav posao trebao da bude zavrsen u roku od cetiri godine. Danas manastirski kompleks nije u zadovoljavajucem stanju iako je pod zastitom Republike 60 godina, a od 1990. je spomenik od izuzetnog znacaja. Medjutim Zavod za zastitu prirode je 1997. uspeo da zastiti 13 hektara predivnog prirodnog okruzenja Manastira Banjska. Povratak mostiju kralja Milutina u njegov mauzolej predstavlja novu nadu za zivot koji je od Sinaja i Jerusalima preko Grcke i Svete Gore i Bugarske do Srbije podigao i obnovio vise od 40 crkava. Episkop rasko-prizrenski Artemije rekao je da ce povratak mostiju svetog kralja Milutina pozitivno uticati na resenje problema Kosova i Metohije. Takodje se zahvalio Sinodu Bugarske pravoslavne crkve da se deo mostiju banjskog kralja vrati u njegovu zaduzbinu. Prema njegovim recima, ovim projektom Zavoda nastavlja se obnova manastira u kome je zivot obnovljen 2004. godine i cije se bratstvo nada dolasku mostiju u avgustu naredne godine, na manastirsku slavu arhidjakona Stefana, kome je posvecena i grobna crkva kralja. S.P.
