Dostalam wlasnie od mojego tescia gwiazdkowy prezent. Jest to
wydana przed tygodniem kolejna jego ksiazka - efekt wieloletniej
pracy - "Zarys dziejow podgorskiego Gimnazjum i Liceum im.Tadeusza
Kosciuszki w Krakowie". Ksiazka dokumentuje historie szkoly od
jej otwarcia we wrzesniu 1892 roku (wtedy jako Cesarsko-Krolew-
skiego Gimnazjum) do dnia dzisiejszego.
Byla to ciezka praca, bo i dzieje szkoly byly burzliwe, wiele
dokumentow na zawsze przepadlo, wielu absolwentow rozjechalo
sie po swiecie, wielu zginelo w czasie dwu wojen swiatowych.
Byl czas, gdy budynki szkolne zajmowaly oddzialy obcych armii
i ginely nie tylko sprzety, wyposazenie pracowni, ksiazki
z biblioteki, ale takze materialy z archiwum.
Czesc starych archiwow zachowala sie. Jednakze trzeba bylo to
uporzadkowac. Do tego doszly liczne pamiatki rodzinne, dokumenty,
fotografie, przechowywane od wielu lat, w wielu domach, takze
za granica. No i rozmowy z nauczycielami, absolwentami - takze
tymi sprzed 1939 roku, ktorzy w ostatnich latach przyjezdzali
do Krakowa.
Zdarzalo sie podobno dosc czesto obserwowac na ulicy Zamojskiego
jak starszy, siwy czlowiek w okularach, z laska lub bez niej,
przechadzal sie w poblizu, przystawal naprzeciw budynku nr 6,
patrzyl chwile, usmiechal sie do siebie. Jak blyskawica przemykalo
mu przed oczami jakies wspomnienie z mlodosci, jakis dawno juz
zapomniany epizod sprzed lat. Odchodzac stamtad bardzo sie dziwil
dlaczego mu sie tak strasznie poca okulary ...
Zeby jednak nie wygladalo, ze ksiazka jest smiertelnie powazna
zacytuje fragment zalaczonych wspomnien Leszka Allerhanda -
absolwenta z roku 1951:
Nadszedl wreszcie dzien egzaminu dojrzalosci, chyba
okolo 20 maja. Bylo nas grubo ponad setke. Dzien byl
blekitny, cieply, spokojny. Bylem ubrany w zielona
sztruksowa marynarke, popielate spodnie i caly wypchany
roznymi sciagami. Szelescilem tak strasznie, ze balem
sie poruszac.
Glowne sciagi znajdowaly sie w rozporku. Po prostu,
siedzac rozpinalo sie spodnie, a tam juz sterczaly
rozne wzory, cosinusy i rozwiazania. Poza tym dzialaly
rozne podziemne organizacje naszych rodzicow, studentow
z wyzszych uczelni, pracownikow szkoly, a wszyscy
mieli rozwiazywac nasze matematyczne zadania. W planie
byly rozne omdlenia, biegunki, ataki, nagle naprawy
instalacji, sniadania, bulki, smiertelne telefony -
byle tylko wyniesc z sali temat, a przyniesc rozwiazanie.
W zwiazku z moim nazwiskiem, zaczynajacym sie na A
siedzialem w pierwszym rzedzie, naprzeciw calej komisji.
Bardzo dlugo wpisywalem w brudnopis jakies rozpaczliwe
liczby i kreski, byle stworzyc wrazenie koncepcyjnej
mysli matematycznej. Zzarlem 5-6 bulek, same sery i
kielbasy - zadnej pomocy ...
W klozecie pustki, korytarze pilnowane jak w wiezieniach.
Moja umowiona pomoc, kolezka J. siedzial w blogostanie
rozwiazawszy zadania kilkoma metodami i dlugo nie byl
w stanie mnie wspomoc. Mijaly godziny, sala pustoszala,
coraz czesciej wychodzili tez czlonkowie komisji.
W koncu dostalem sciage....
Prof. Majda, moj kochany matematyk, byl bardziej szcze-
sliwy ode mnie gdy oddawalem zapisane papiery.
Oj, dlugo, dlugo lezalem potem na trawie nad Wisla ....
Za pare dni okazalo sie, ze z pisemnego otrzymalem ocene
dobra, ale wkrotce nadeszlo starcie ustne. Sto osiemdziesiat
zadan maturalnych, czyli szescdziesiat kartek z trzema
zadaniami na kazdej, mialem opracowane "w te i we w te".
Umialem je na pamiec i w razie czego moglem cytowac od tylu.
Bieda bylaby wtedy tylko, gdyby zadano mi jakiekolwiek
pytanie wyjasniajace.
Ale moj ukochany Majda chyba o tym wiedzial. Wyciagnalem
karteczke, podszedlem do tablicy, wypisalem wszystko,
co nalezy (naturalnie, odegralem przy okazji rozne
komedie myslowe). Potem zakonczylem modlac sie w duchu,
zeby mi juz dali spokoj. Kiedy po dluzszej chwili uslyszalem
upragnione slowo "dziekuje", juz mnie tam nie bylo.
Ilekroc przyjezdzam do Krakowa, staram sie zahaczyc o
stara bude. Ale dzis to juz nie to... Jakas "zawodowka",
jakies gastronomie... Zostal tylko zapach starych korytarzy
i murow. Niech pachna wiecznie. W nich sa zaklete owczesne
zapachy, nasze glosy i marzenia.
To tylko tak w przerwie pomiedzy wypiekami.
Izabella
------------------
- Mieczyslaw Zajac - Zarys dziejow Podgorskiego Gimnazjum i Liceum
im. Tadeusza Kosciuszki w Krakowie. Wyd.: Stowarzyszenie Wychowankow
IV Liceum Ogolnoksztalcacego im.Tadeusza Kosciuszki w Krakowie,
Krakow, 1998. (Copyright przekazany przez autora na rzecz szkoly)
Ksiazka zawiera w zalacznikach spisy dyrektorow, nauczycieli,
pracownikow administracji, tercjanow, woznych i absolwentow
poczawszy od Jozefa Bissingera, Stanislawa Filipowskiego
i Samuela Friedmanna, ktorzy otwierali liste absolwentow w 1899
roku do Karoliny Zadeckiej i Tomasza Zdebskiego, ktorzy zdawac
beda mature w przyszlym roku w stulecie pierwszego egzaminu
dojrzalosci.
