GODIŠNjICA TRAGEDIJE U NOVIJOJ ISTORIJI NOVOG SADA
Pod led i živi i mrtvi Komemorativni skup povodom zloglasne racije u kojoj je od 21. do 23. januara 1942. u Novom Sadu ubijeno 1246 civila, a u južnoj Bačkoj oko 4000 Srba i Jevreja NOVI SAD – „U južnoj Bačkoj u januaru 1942. godine, sprovodeći politiku genocida, mađarski okupator, uz učešće izvesnog broja domaćih Mađara zatrovanih šovinizmom, sproveo je raciju i izvršio masovni pokolj oko 4000 nevinih žrtava – Srba, Jevreja, Cigana i drugih. Bačeni su pod led Tise i Dunava. Mnoge porodice su pobijene do poslednjeg... U Novom Sadu 21, 22. i 23. januara 1942. godine mađarska soldateska sa pomagačima poubijala je i pod led bacila više od 1300 nedužnih žena, dece, muškaraca i starih. Večna slava žrtvama racije.” Ove reči ispisane su na spomen-pločama na srpskom i hebrejskom jeziku, postavljenim na keju pored Dunava u Novom Sadu, u okviru memorijalnog kompleksa kojim dominira skulptura pod zajedničkim imenom „Porodica”. Obeležja za tužno sećanje izradio je akademski vajar Jovan Soldatović. Tu je i 66 bronzanih ploča na kojima su ispisana imena žrtava racije sa područja Novog Sada. Neposredan povod za raciju u južnoj Bačkoj, uključujući i sukob u Novom Sadu, bio je sukob pripadnika Šajkaškog partizanskog odreda i okupatorskog izviđačkog odreda. Pravi razlog, međutim, za koji se samo čekao neki povod, bio je zapravo cilj Hortijevog fašističkog režima da zastraši stanovništvo u Bačkoj koja je, prema podeli okupatorskih sila, pripala Mađarskoj. Pored etničkog čišćenja, prvenstveno likvidacijom Srba i Jevreja, mađarski fašisti su hteli da na monstruozan način zastraše stanovništvo i odvrate ga od priključenja i saradnje sa antifašističkim pokretom. Posle tog sukoba, u periodu od 4. do 19. januara u ovaj deo Vojvodine stižu veoma jake okupatorske snage iz Mađarske, opremljene tenkovima i bornim kolima. Stravičan krvavi pir započinje već 4. januara u Čurugu, a uslovno je okončan 28. januara u Bečeju. U većem broju mesta južne Bačke na najsvirepiji način izvršen je pokolj nejači, a jedina krivica je bila što su žrtve Srbi ili Jevreji. Umoreni, među kojima je u velikom broju bilo živih, masovno su bacani pod led Tise (Žabalj) i Dunava, što je bio slučaj u Novom Sadu, gde se od 21. do 23. januara dogodio najveći genocid u novijoj istoriji ovog grada. Za izvršenje zločina u Novom Sadu pri mađarskoj fašističkoj vojsci formirana je specijalna jedinica pod nazivom Drugi oružani odred, za čijeg je komandanta određen pukovnik Jožef Gaši, dotadašnji komandant brigade u Somboru. Da bi racija bila efikasnija i da ništa ne bi bilo prepušteno slučaju, okupator je za Novi Sad formirao 150 žandarmerijskih i 90 policijskih patrola koje su svoj krvavi pir počele 21. januara između sedam i osam časova. Srbi i Jevreji hapšeni su u svojim kućama na prepad, bez ikakvog objašnjenja i odvođeni u takozvani legitimacioni centar koji se nalazio u potonjoj zgradi Doma kulture. Sticajem okolnosti tih dana temperatura se u Novom Sadu spuštala na minus 25 stepeni, ali uprkos tome mnogi su iz kuća odvođeni polugoli i bosi. Usled „nezadovoljstva prvim rezultatima” racije, a na osnovu naknadnog zahteva pukovnika Grašija, ubijanje nedužnih ljudi je trećeg dana „čišćenja”, dakle 23. januara, poprimilo stravične razmere i svirepost kakvu ljudski um teško može da zamisli. Mnogi su masakrirani u kućama, dvorištima, na ulici ili su zajedno sa ubijenima odvoženi na lokaciju sadašnje plaže Štrand i svi skupa bacani u reku pod led. Dunav je jedan broj leševa kasnije izbacivao sve do Đerdapa, a najviše ih je zauvek ostalo na dnu reke. Za samo tri dana surovo je likvidirano 1246 Novosađana... ----------------------------------------------------------- Okupljanje kod „Porodice” Upravo na dan najvećeg masakra, 23. januara, masovno stradanje Novosađana biće obeleženo okupljanjem zvaničnika i građana kod obeležja „Porodica” na Keju žrtava racije. Okupljenima će se najpre obratiti gradonačelnik Novog Sada Maja Gojković, nakon čega će pomen i besedu u ime Jevrejske zajednice održati rabin Isak Asiel. Pomen i besedu Srpske pravoslavne crkve održaće episkop bački Irinej, uz sasluženje novosadskih sveštenika i đakona. Nakon polaganja venaca na spomenik „Porodica”, posebna delegacija će drugi venac spustiti sa broda u Dunav. Slavoljub Živković http://www.politika.co.yu/ Yahoo! Groups Links <*> To visit your group on the web, go to: http://groups.yahoo.com/group/SrpskaInformativnaMreza/ <*> To unsubscribe from this group, send an email to: [EMAIL PROTECTED] <*> Your use of Yahoo! Groups is subject to: http://docs.yahoo.com/info/terms/
