By Vincy Quadros vincyatpe...@rediffmail.com Sonvsarachea khoincheay kon’xak Gõykar asum, Gõycho Saib konn hem kednach visorcho na. Gõy rajyacher kitlim orixttam yetam yetam chukon gelim. Hache fattlem mukhel karonn Gõycho Saib mhonntat. Aiz legit zaite zann bhatta-bhatti vo dhormantoracheo gozali kortat ani Kristi lokacher ovisvas dakhoitat, tankam khostat punn Gõychea Saibache porbek sogllea dhormacheo hozaramni bhav-bhoinni yeun vetat. Kitea khatir? Ho ek okhondd bhavarth ani visvas Gõycgea Saiban Gõykaram modem ruzovn dovorla. Hoch visvas sogllea Gõykarank ektthaim dovorta, sogllea Gõykaram modem ekcharachi bhavna zagi dovorta.
Saibacho ghorabo ani xikop : Gõychea Saibachem mull nanv Francis Xavier. Tacho zolm April 7, 1506 disa Ut’tor Spain-achea Navarre Rajvottkent zalo. Tea kallavelem tem ek girest kull. To Xavier ghorabeacho tisro put. Taka soglle mogan ‘Jassu’ mhonntale. Tachea bapaichem nanv Juan de Jasso. To Privy Conselor to King John III of Navarre mhonn nokri kortalo. Saibache avoiche nanv zaun aslem Dona Maria de Azpilcueta Xavier. Mullavem xikop Spain-ant ghetokoch tannem University of Paris-che Sante Barbe Kolejintlean Arts ani Philiosophy kxetrant Masters Degree melloili. Uprant tannem thoddo kall xikovpeachi nokri keli. Sonvsarantlo ek huxear monis zauncho oso tacho haves aslo. Punn xikop kortana tacho room-mate Ignatius de Loyola sodanch tachea monant Jezuchim utram khelloitalo ‘Mon’xan sonvsar zoddlo ani atmo hogddailo zalear kitem faido?’ Heach utranchi prernna gheun to Loyola borabor June 24, 1537 disa ek boro padri zavn utorlo. Saibacho vavr : Povitr Sobhechi seva korche nim’tan Francis padri zal’lo. Padrin porjechi seva korunk zai hem sodanch tache motint aslem. Punn ekleachean koxemkorunk zatalem? Hea vicharan Ignatius de Loyola ani her 4 zannamni mellun 15 Agost 1534 disa Society of Jesus mhonn ek sounstha sthapon keli. Dekhun he sounsthetlea padrink ami Jezuits mhonn ollkhotat. Sounstha zatokoch tannim goribanchi ani gorjevontachi seva suru keli. Devachem utor porgott kelem ani piddestank adar dilo. 16 March 1540 disa Francisan Rome soddlem ani to Lisbon-ak gelo. King of Portugal Dom Joao III haka Asia Khonddant mhonllear India, Malacca, Japan ani China-ant Kristanvponn posraunk zai aslem. Loyola-n hem kam Xavier-acher sompoilem. Dekhun Francis April 7. 1541 disa Bharotant ieunk botticher boslo ani to May 6, 1542 disak Gõyant paulo. Tedna Gõy Purtugezanchea Bharoti vosahotinchi rajdhani asli. Udentichem Rome mhonn pacharlolea Gõyant tannem Devachem Utor porgottpachem kam suru kelem punn taka sthanik bhaxechi oddchonn zaunk lagli. St. Paul Kolejint to Rector ani Professor mhonn donuy zhuttio samballtalo. Choddant chodd loka meren Jezuchi xikvonn pavounk to axetalo. Zankam Jezucho sondex aikonk mellunk na, tanche meren Jezuk pavpacho to yotn kortalo. Dekhun taka ‘Travelling Priest’ mhonn nanv poddlolem. Saibacho koddok sobhav : To ek .Jezuit missionary mhonn vavurtana tannem zaite toreche monis onnbhovle. Taka Apostle of the Indies mhonntale. To ek bhagvont. Aplem jivit jietana to ek monis koso. ladnik koso. Pap Saibacho protinidhi koso jielo. Pcleachi chakri korun ani goribanchi seva korun tannem monisponnacho jivem udahoronn amche mukhar dovorlem. Padriponnachem xikop gheunpi bhurgeank xikoitana taka zaitea oddchonnink fuddo korcho poddlo. To Devachem Utor porgottunk hanga thoim bhonvot asta mhonn tannech Fr. Antonio Pereira-k Rector mhonn nemlo. Punn tannem kaim nem’ moddle ani sounsthe add kam suru kelem. Nixttavan bhurgeank kolejintlean bhair kaddle ani European bhurgeank proves dilo. Kaim zannank sounstheche vangddi kele. Hem Francis-ak koxech avoddlem na. Tannem karvay keli ani Fr. Antoniok sounsthentleanuch kaddun uddoilo ani tachea lugarar Fr. Gasper Barzeb haka nem’lo. Novea Rector-a khala Asia khonddantleo sovka sovka 300 koleji ani Firgozo karyorot zaleo. Tin vorsam bhorpur kam kele uprant Francis misanvachea vavrak bhair sorlo. Lhan bhurgeank doton xikovop, Devachem Utor porgott korop ani piddest, dublleank modot korop sarkeo gozali to korunk laglo. 1545-48 tannem Malacca hangasor kam kelem. Thoim tannem thoincbea lokam khatir missions suru kelim. Saib Japanache vatter : Francis Malacca astanach taka ek Japanacho grohost mell’lo zo eka khunachea aropa khal Japanak thavn pollun aslo. Tachem nanv Anjiro vo Angero. Tannem Francisak aplem fattlem jivit sanglem ani Kristanvponnant khub umed dakhoili. Tech umedicher taka gheun Francisan 15 Aug 1549 disa Kagoshima. Japanak paul dovorlern. To Purtugez Razacho protinidhi mhonn taka boro yevkar mell’lo. Taka zai aslem Japan desant Kristanvponn posraunk punn toxem ghoddonk na. Kiteak poilim mhonnlear taka tanchi bhas kollonasli. To poilo Jezuit Padri aslo Japanak pavpak. Thoim vetana kaim kolakruti vhel’leo teo mat taka faideak poddleo. Anjiro marfot to Japanes bhas xiklo ani Devachern Utor porgottunk laglo. Bhurgeank doton xikounk laglo. Gorib lokanchi seva korunk laglo. Chinant vochpacho vichar : Japan tea kallar Chinacher oulombun aslem mhonnlear zata. Dckhun China lokanim zor poilim Kristanvponn apnnailern zalear Japan sompeponnim Kristanv zatole hea bhorvonxar tannem China vochpachi vatt dhorli. Punn tachea futtkea noxiban tea kallant videxi lokank Chinant ieunk bondi asli. Tori tannern ast soddli na. To Gõyant thaun April 17. 1552 disa Alvaro Ferreira borobor Santa Cruz botticher boson China vochonk bhair sorlo. Tanchea sangatak ek Chini Antonio and Malabar-cho chakor Christopher asle. Sumar Setembr mhoineant Santa Cruz bott Shangchuan (Chang Cheun) hea China-achea zunvear pavli. Thoim tannem dhorm prosaronna babtint gozal keli tedna konn tori eklo monis taka poixe gheun Chinachea mukhel bhagant vhorunk toyar zalo. Te promannem Francisan Ferreirak ek chitt diun Gõyant dhaddlo ani ekloch thoim ravlo. Santa Cruz bott mukhavelea provasak geli. Novernbr 21, 1552 disa mis sangon zale uprant tachea jivak borem disona zalem ani to gunvoll yeun khala poddlo. Zor yevn tachi bholaiki borich ibaddli ani to mukhar vochonk xoklo na. ani Dezembrache 3.rer 1552 disa sokallchea parar Shangchuan zunvear to ontolo zhoim to bottik ravtalo Chinant vochunk. Tea vellar tachi pirai 46 vorsam asli. Saibachem Nikipinnem : Taka Shanchuan zunvea-vele eke sobit vellecher purlo. Santa Cruz bott porot yeupakhatir zunvear pavli tedna tankam Francisachi yad zali. Tannem thoim vaspur keli tedna tachea mornnachi khobor mell’li. Tankam dislern tachi haddam vhorchim mhunn. Dekhun Febrer 17, 1553 disa tacho fondd uspilo zalear ek ojeap koxem ! Tachi kudd mel'Iea disa asli toxich mell'Ii. Thoinchean taka Malaca vhelo ani 22 March 1553 disa Our Lady of Mount Igorjent aslclea uktea fonddant tatpurto dovorlo. Ani magir Ferreira Gõyant thavn portolea uprant December 11, 1553 disa thoinchean ubarlo ani March 16, 1554 disak tachi kudd Gõyant haddli. Tachi voizuki topasnni keli ani thoinch jahir kelem ki hem ojeap zaun asa. Tachi kudd Jezuit College of St. Paul mhonntat thoim dovorloli punn aiz ti college na. Uprant 1613 vorsak ti glasache kaskettint ghalun Jezuit House of Bom Jesus mhonnnlear Bom Jezuche Basilikent haddun dovorli. Sompoitana….. St. Francis Xavier amcho Gõycho Saib. Taka Gõycho Patron Sant mhonn purai sonvsar adorbhavnen polloita ani man bagoita.. Dekhun oxa mhan Sanatachi porob ami Dezembrache :Tisrer vhodda ghonnghonnan somorombhtat. Sonvsar bhorchea lokancho tacher visvas asa. Hoch visvas vella vellar zagrut dovrunk tachem ‘exposition’ ghoddoun haddtat. Aiz rneren tachim soulla exposition zaleant. Tannem aplea jivitant sumar 30.000 mon’xank bautizm dilo. Tache vixim zaiteo arteo porteo gozali lok kortat punn Dezembrache Tisrer ji lokachi urpoz Old Goa pollounk mellta, ti niall’lear okhondd Kristi bhavartha xivai dusrem kainch dixtti poddona. Tachea itihasik ani ojeap bhorit vavrak lagon Pap Saih Paul V hannem taka October 25. 1619 disa altaracho man favo kelo. Pap Saib Gregory XV hannem March I2, 1622 disak taka ani St. lgnatius de Loyola hankam 'Sant' mhunn jahir kele. Kitleo milagri ani vizmitam tea kallar ghoddlim ani aizui ghoddot asat. Toch zavn asa dhir ani adar Gõykarancho. Borovpi: Vincy Quadros, Up-doheokx, Goa Konkani Akademi, ‘Snows Krupa’, Arlem, Raia, Salcete, Goa, India M - 9822587498 Email: vincyatpe...@rediffmail.com The author wrote this article for a Gulf-based expat publication, to be released on the occasion of the feast of Francis Xavier, December 3, 2009.